Η προσπάθεια συμπίεσης του κόστους για φθηνότερα προϊόντα μεταφέρει στο διεθνές μενού επικίνδυνες χημικές ουσίες. Πλέον πρόσφατη η περίπτωση του φονικού βακτηρίου των λαχανικών για το οποίο αποκαλύπτεται τώρα πως πηγή του ήταν οι φύτρες φασολιών
Απανωτά διατροφικά σκάνδαλα προκαλούν σοκ στους καταναλωτές. Η πρόσφατη “επιδημία” διαρροϊκής ασθένειας από το βακτήριο E.coli στη Γερμανία αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου. Δεκάδες περιπτώσεις επιμόλυνσης τροφίμων έχουν καταγραφεί τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ είναι βέβαιο ότι πολλές ακόμη θα ακολουθήσουν.
“Η δυνατότητα μαζικής παραγωγής τροφίμων με χαμηλές τιμές έχει αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης αναλόγων προβλημάτων”, τονίζει στο “Εθνος” ο ακαδημαϊκός καθηγητής Επιδημιολογίας κ. Δημήτρης Τριχόπουλος.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, αυτή η πρόοδος πρέπει να συνοδευτεί από μεγάλη προσοχή στη διαχείριση των τροφίμων, τόσο σε επίπεδο παραγωγής και διακίνησης όσο και σε επίπεδο νοικοκυριού.
Το μεγαλύτερο βάρος, ωστόσο, πέφτει στους παραγωγούς και τους διακινητές των προϊόντων, καθώς αυτοί καθορίζουν -πιο αποφασιστικά- την ποιότητα των τροφίμων. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 έως σήμερα έχουν υπάρξει πολλά διατροφικά σκάνδαλα, τα οποία οφείλονται κυρίως στον τρόπο και στην ποιότητα της παραγωγής.
Πιο συχνά εμφανιζόμενο πρόβλημα αποτελούν οι διοξίνες, οι οποίες έχουν πλήξει σχεδόν όλους τους μεγάλους παραγωγούς βοοειδών και γάλακτος της Κεντρικής Ευρώπης. Ακόμη και το γνωστό σε όλους διατροφικό σκάνδαλο των “τρελών αγελάδων” συνδέεται με διοξίνες και βελτιωτικά των ζωοτροφών τους.
Το 2008, η κοινή γνώμη συγκλονίστηκε από δύο παρόμοια διατροφικά σκάνδαλα. Με προέλευση την Ουκρανία διακινήθηκε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ακατέργαστο ηλιέλαιο μολυσμένο με ορυκτέλαιο!
Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ανακλήθηκαν ιρλανδικά προϊόντα με βάση το χοιρινό κρέας, τα οποία είχαν επιμολυνθεί με διοξίνες από μετασχηματιστές ηλεκτρικού ρεύματος…
Κρούσματα από το 1989
Οι μεγαλύτερες μολύνσεις
ΔΙΟΞΙΝΕΣ ΣΕ ΓΑΛΑ
Μεγάλες ποσότητες διοξινών είχαν εντοπιστεί το 1989 σε γάλα σε περιοχή της Ολλανδίας. Η μόλυνση γινόταν από παρακείμενο εργοστάσιο καύσης αποβλήτων.
ΔΙΟΞΙΝΕΣ ΣΕ ΑΓΕΛΑΔΙΝΟ ΓΑΛΑ
Το 1990, μετρήθηκαν πολύ υψηλές συγκεντρώσεις διοξινών σε αγελαδινό γάλα στο Τιρόλο. Οι διοξίνες “περνούσαν” στο γάλα από παρακείμενο εργοστάσιο ανακύκλωσης χαλκού.
ΔΙΟΞΙΝΕΣ ΣΕ ΓΑΛΑ – ΒΟΥΤΥΡΟ
Οι αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης προχώρησαν το 1998 σε απαγόρευση εισαγωγών ζωοτροφών από τη Βραζιλία (πούλπα κίτρου), στις οποίες είχαν ανιχνευθεί διοξίνες. Οι ζωοτροφές είχαν καταλήξει σε έντεκα ευρωπαϊκές χώρες και η υπόθεση αποκαλύφθηκε έπειτα από αναλύσεις που είχαν γίνει σε γάλα και βούτυρο στη Γερμανία.
ΔΙΟΞΙΝΕΣ ΣΕ ΚΟΤΟΠΟΥΛΑ – ΑΒΓΑ
Το 1999, αποσύρθηκαν από την ελληνική αγορά παιδικά γάλατα και τροφές που προέρχονταν από το Βέλγιο, όπου είχε τότε ξεσπάσει σάλος με τις διοξίνες. Οι διοξίνες είχαν “περάσει” στα κοτόπουλα και τα αβγά, μέσω των ζωοτροφών.
ΤΡΕΛΕΣ ΑΓΕΛΑΔΕΣ
Σοκ είχαν προκαλέσει το 1999 οι αναφορές για μετάδοση του θανατηφόρου συνδρόμου “Κρόιτσφελντ Γιάκομπ” σε αγελάδες και ανθρώπους. Η νόσος των “τρελών αγελάδων”, όπως έγινε γνωστή, αποδίδεται σε μεταλλαγμένη μορφή του μικροοργανισμού πράιον, η οποία προκαλεί άμεσο θάνατο σε νέα άτομα. Η μόλυνση των αγελάδων μπορεί να οφείλεται σε διοξίνες, ενώ τα χρωστικά, τα συντηρητικά και τα βελτιωτικά των τροφών έχουν ενοχοποιηθεί στο παρελθόν για πρόκληση προβλημάτων υγείας.
ΔΙΟΞΙΝΗ ΣΕ ΒΟΔΙΝΑ
Το 2004, είχαν κλείσει προσωρινά 162 φάρμες σε Ολλανδία, Βέλγιο και Γερμανία, οι οποίες χρησιμοποιούσαν προϊόν ζωοτροφής μολυσμένο με διοξίνες. Ανάλογο περιστατικό είχε σημειωθεί στις ίδιες χώρες δύο χρόνια αργότερα.
ΗΛΙΕΛΑΙΟ ΜΕ ΟΡΥΚΤΕΛΑΙΟ
Το 2008, διακινήθηκε από την Ουκρανία σε διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ακατέργαστο ηλιέλαιο, μολυσμένο με ορυκτέλαιο υψηλού ιξώδους. Το γνωστό και ως παραφινέλαιο είναι παραπροϊόν στην παραγωγή βενζίνης από το πετρέλαιο και φαίνεται πως επιμόλυνε το ηλιέλαιο, καθώς μεταφέρθηκε με δεξαμενή με την οποία είχε προηγουμένως μεταφερθεί ορυκτέλαιο.
ΔΙΟΞΙΝΗ ΣΕ ΧΟΙΡΙΝΑ
Τον Δεκέμβριο του 2008, ανακλήθηκαν ιρλανδικά προϊόντα με βάση το χοιρινό κρέας σε 14 ευρωπαϊκές χώρες, καθώς είχε βρεθεί ότι είχαν επιμολυνθεί με διοξίνες, σε επίπεδα έως και 200 φορές πάνω από τα ανώτατα επιτρεπόμενα. Η επιμόλυνση φέρεται να είχε γίνει με χρησιμοποιημένα έλαια από μετασχηματιστές ηλεκτρικού ρεύματος.
ΔΙΟΞΙΝΗ ΣΕ ΑΒΓΑ – ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ
Υψηλά επίπεδα διοξίνης σε αβγά και ζωοτροφές εντοπίστηκαν τον Δεκέμβριο του 2010 στη Γερμανία. Σε ορισμένα αγροκτήματα, είχαν καταγραφεί έως και διπλάσιες από τις επιτρεπόμενες ποσότητες διοξίνης, ενώ το πρόβλημα φαίνεται ότι είχε ξεκινήσει από τον Μάρτιο. Σχεδόν 5.000 αγροκτήματα είχαν κλείσει, έπειτα από την ανακάλυψη διοξίνης (από βιοντίζελ) στα διατροφικά λίπη, ενώ ποσότητες αβγών είχαν εξαχθεί στην Ολλανδία και τη Βρετανία.
ΓΑΛΑ ΜΕ ΜΕΛΑΜΙΝΗ
Τον Απρίλιο του 2011, η κινεζική αστυνομία ανακοίνωσε ότι κατάσχεσε περισσότερους από 26 τόνους γάλακτος σε σκόνη, οι οποίοι ήταν μολυσμένοι με μελαμίνη. Το γάλα αυτό χρησιμοποιούσε εταιρεία παρασκευαστής παγωτού στη νοτιοδυτική Κίνα. Τουλάχιστον 6 παιδιά πέθαναν και σχεδόν 300.000 αρρώστησαν. Πρόκειται για βιομηχανική χημική ουσία η οποία προστίθεται στο γάλα για να παραπλανήσει τους επιθεωρητές αναφορικά με την ποσότητα πρωτεΐνης που περιέχονται σε αυτό.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΣ
Δημήτρης Τριχόπουλος:
Προσεχτικοί χειρισμοί σε παραγωγή και διακίνηση
“Η μαζικότητα στην παραγωγή και διακίνηση των τροφίμων αποτελεί το βασικό πρόβλημα. Το πρόβλημα με τα τρόφιμα ήταν γνωστό. Απλά, παλαιότερα υπήρχαν μικροεπιδημίες μέσα σε μία οικογένεια ή ένα νοικοκυριό, ενώ στις μέρες μας η επιδημία παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Παλαιότερα, μία τροφική δηλητηρίαση περιοριζόταν στα μέλη μίας οικογένειας, ενώ σήμερα μπορεί να εξαπλωθεί από χώρα σε χώρα.
Πρόκειται για αναγκαίο κακό, το οποίο προέκυψε στην προσπάθεια να καλυφθούν οι διατροφικές ανάγκες μεγάλων πληθυσμών. Στις μέρες μας έχει επιτευχθεί η δυνατότητα μαζικής παραγωγής τροφίμων, με χαμηλές τιμές.
Η πρόοδος αυτή, ωστόσο, δημιουργεί την ανάγκη για πολύ μεγάλη προσοχή στη διαχείριση των τροφίμων. Απαιτούνται πολύ προσεκτικοί χειρισμοί σε επίπεδο παραγωγής και διακίνησης, καθώς ένα σφάλμα σε έναν κρίκο της αλυσίδας μπορεί να προκαλέσει μεγάλη επιδημία.
Η υπάρχουσα κατάσταση δημιουργεί την ανάγκη και σε μας -τους καταναλωτές- να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί. Αν κάποιος είναι απρόσεκτος στην κουζίνα, υπάρχει 99% πιθανότητα να μη συμβεί τίποτε, και αυτό είναι που μας παρασύρει στην απροσεξία”.
*Ο Δημήτρης Τριχόπουλος είναι ακαδημαϊκός, καθηγητής Επιδημιολογίας Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
Αντώνης Δημόπουλος
Κρίσιμη η ενημέρωση
“Οι υγειονομικές αρχές της χώρας μας, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC), είναι σε καθημερινή επιφυλακή για διατροφικά προβλήματα, όπως αυτό που βρίσκεται σε εξέλιξη, με το βακτήριο E. coli.
Είναι εύκολα αντιληπτό ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ελέγχους στις πύλες εισόδου της χώρας, όπως συνέβαινε με τη γρίπη. Αυτό που κάνουμε είναι να ενημερώνουμε τις μονάδες υγείας, ώστε να κινητοποιούνται, όταν υπάρχει ”ύποπτο” περιστατικό. Αυτό συνέβη και με την 53χρονη τουρίστρια στους Παξούς.
Οι υγειονομικές μονάδες της χώρας είναι σε ετοιμότητα και -όταν εμφανιστεί κρούσμα με συγκεκριμένα συμπτώματα- να ειδοποιούν το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) και να λαμβάνουν όλα τα μέτρα. Εμείς, με τη σειρά μας, είμαστε σε επικοινωνία και ενημερώνουμε τον ECDC. Η διατροφή αποτελεί έναν κρίσιμο παράγοντα για τη Δημόσια Υγεία. Για την πολιτεία και τους πολίτες, η ενημέρωση στα θέματα της διατροφής είναι μία βασική παράμετρος, ώστε να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος. Η καλή ενημέρωση σχετικά με τους τρόπους μετάδοσης και την πρόληψη, αποτελεί στόχο και στην παρούσα συγκυρία. Για την επίτευξη των στόχων μας, δίνουμε έμφαση στην αγωγή υγείας του πληθυσμού και ειδικότερα των νέων. Οι δράσεις μας αφορούν στην πρόληψη συγκεκριμένων νοσημάτων, στην υιοθέτηση υγιεινής συμπεριφοράς αλλά και στην αποφυγή παραγόντων που επιβαρύνουν την υγεία τους.
Προχωρούμε σε ενεργητικές πολιτικές υγείας, ώστε να υλοποιηθούν σχετικά προγράμματα αγωγής υγείας στον γενικό πληθυσμό και ειδικότερα στα σχολεία της χώρας μέσω οργανωμένων εκπαιδευτικών και ενημερωτικών δράσεων”.
*Ο Αντώνης Δημόπουλος, γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγείας
Πηγή: Εθνος