Τα είδη των κακώσεων:
1.Διάστρεμμα
Τι ονομάζεται διάστρεμμα;
Διάστρεμμα ονομάζεται η κάκωση των μαλακών μορίων μιας άρθρωσης, η οποία χαρακτηρίζεται από μερική ή ολική ρήξη συνδέσμων, χωρίς όμως παρεκτόπιση των αρθρικών επιφανειών.
Ανάλογα με τη σοβαρότητα διαχωρίζονται σε: 1ου, 2ου και 3ου βαθμού.
1ου βαθμού: απλή διάταση του συνδέσμου.
2ου βαθμού: μερική ρήξη του συνδέσμου
3ου βαθμού: πλήρης ρήξη του συνδέσμου που μπορεί να προκαλέσει πλήρη αστάθεια της άρθρωσης
Επιδημιολογία
Το διάστρεμμα της ποδοκνημικής (αστραγάλου) είναι το πιο συχνό απ’ όλα. Έχει υπολογιστεί ότι το 80-90% του πληθυσμού έχει ή θα υποστεί διάστρεμμα της ποδοκνημικής και τουλάχιστον το 50% από αυτούς θα το υποστεί εκ νέου (υποτροπή ή νέο διάστρεμμα).Βάσει μελετών, τα διαστρέμματα είναι συχνότερα στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες και συχνότερα στα παιδιά απ’ ότι στους ενήλικες. Στατιστικά υπολογίζεται κατά εκτίμηση, ότι το 75% είναι πρώτου βαθμού, το 20% είναι δευτέρου βαθμού και το 5% είναι τρίτου βαθμού.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η βαρύτητα των συμπτωμάτων, αλλά και η κλινική εικόνα είναι ανάλογη με τη βαρύτητα της κάκωσης.
Διάστρεμμα 1ου βαθμού:
1.Ελάχιστος πόνος
2.Ήπιο οίδημα (πρήξιμο)
3.Ευαισθησία
4.Πιθανή εκχύμωση (μελανιά)
5.Δυσκινησία
Διάστρεμμα 2ου βαθμού:
1.Μέτριος πόνος
2.Μεγαλύτερου βαθμού οίδημα
3.Ευαισθησία
4.Μεγαλύτερη πιθανότητα εκχύμωσης
5.Μέτρια αστάθεια/μερική απώλεια εύρους κίνησης
Διάστρεμμα 3ου βαθμού:
1.Οξύς πόνος
2.Μεγάλου βαθμού οίδημα
3.Ευαισθησία
4.Εκχύμωση
5.Εκσεσημασμένη αστάθεια της άρθρωσης/απώλεια εύρους κίνησης
Ποιες είναι οι πρώτες βοήθειες για το διάστρεμμα;
Για ήπιας βαρύτητας διαστρέμματα, ενδεχομένως να είναι αρκετή η θεραπεία με το πρωτόκολλο RICE σε συνδυασμό με λήψη Μη Στεροειδών Αντιφλεγμονοδών Φαρμάκων (ΜΣΑΦ), ακολουθώντας πάντα τις οδηγίες του ιατρού.
REST (ΑΝΑΠΑΥΣΗ)
Ξεκούραση, με αποφυγή φόρτισης του μέλους.
ICE (ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΑΓΟΥ)
Απευθείας τοποθέτηση ψυχρών επιθεμάτων (παγοκύστης) για 10-20 λεπτά (αγγειοσυστολή-περιορισμός της ροής του αίματος στην περιοχή) και επαναλαμβάνουμε κάθε 1 ώρα μέσα στο 1ο 24ωρο. Η παγοκύστη δεν τοποθετείται ποτέ απευθείας πάνω στο δέρμα, αλλά πάντα με χρήση μιας λεπτής πετσέτας.
COMPRESSION (ΣΥΜΠΙΕΣΗ)
Περίδεση με ελαστικό επίδεσμο για ακινητοποίηση άρθρωσης.
(Αν είναι δάχτυλο δένουμε με λευκοπλάστ 2-3 δάχτυλα μαζί).
ELEVATION (ΑΝΥΨΩΣΗ)
Ανάρτηση από το λαιμό, αν πρόκειται για χέρι, ή ανύψωση σε
αναπαυτική θέση αν πρόκειται για πόδι.
*Συστήνεται η χορήγηση παυσίπονου φαρμάκου και ο άμεσος ακτινολογικός έλεγχος.
2.Εξάρθρημα
Τι ονομάζεται εξάρθρημα;
Εξάρθρημα ονομάζεται η ρήξη του αρθρικού θυλάκου και ενός ή περισσοτέρων αρθρικών συνδέσμων και συνοδεύεται από πλήρη και μόνιμη παρεκτόπιση των αρθρικών επιφανειών. Πρόκειται για βαριά κάκωση των μαλακών μορίων μιας άρθρωσης.
Επιδημιολογία
Το εξάρθρημα του ώμου είναι το συχνότερο στο ανθρώπινο σώμα (50% των μυοσκελετικών κακώσεων). Σύμφωνα με επιδημιολογική μελέτη, το 58,8% των εξαρθρημάτων ώμου οφείλονται σε πτώση, κυρίως μέσα στο σπίτι. Πιο επιρρεπείς είναι οι άνδρες (71,8%), όσοι βρίσκονται στην ηλικιακή ομάδα 15-29 ετών (46,8%) και στο γυναικείο πληθυσμό όσες είναι άνω των 80 ετών.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
1.Οξύς πόνος
2.Πλήρης αδυναμία κίνησης της άρθρωσης
3.Παραμόρφωση της άρθρωσης
4.Έντονο οίδημα
5.Πιθανή ύπαρξη εκχύμωσης της περιοχής (μελάνιασμα)
Ποιες είναι οι πρώτες βοήθειες για το εξάρθρημα;
- Επιθέματα ψυχρά για 10-15 λεπτά.
- Ακινητοποίηση άρθρωσης με πρόχειρο νάρθηκα.
- Τοποθέτηση μέλους σε αναπαυτική θέση.
- Απαγορεύεται ανάταξη από μη ειδικό ιατρό.
Διαφορετικά, η ανάταξη διακρίνεται σε κλειστή (χορήγηση αναλγησίας ή αναισθησίας) και ανοιχτή (η παρεμβολή κάποιων μαλακών μορίων εμποδίζει την κλειστή ανάταξη).
- Άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο.
3.Κάταγμα
Τι ονομάζεται κάταγμα;
Κάταγμα ενός οστού ονομάζεται το σπάσιμο του οστού, δηλαδή η διακοπή της συνέχειάς του. Μπορεί να κυμαίνεται από μια λεπτή ρωγμή έως ένα πλήρες σπάσιμο. Το οστό μπορεί να σπάσει εγκάρσια, λοξά, σε πολλά σημεία ή σε πολλά κομμάτια. Τα περισσότερα κατάγματα συμβαίνουν όταν ένα οστό δεχθεί μεγαλύτερη δύναμη ή πίεση από ό, τι μπορεί να αντέξει.
Επιδημιολογία
Το κάταγμα σκαφοειδούς είναι με διαφορά το συχνότερο ανάμεσα στα οστάρια του καρπού (90%). Αποτελεί περίπου το 5% των καταγμάτων ολόκληρου του σκελετού. Συνήθως, οφείλεται σε βίαιη υπερέκταση του καρπού. Συμβαίνει κατά την πτώση στο έδαφος και τη στήριξη στο πάσχον χέρι με την παλάμη. Μπορεί να συμβεί σε κάθε ηλικία, είναι όμως πολύ πιο συχνό σε ηλικίες μεταξύ 20 και 30 ετών.
Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι καταγμάτων;
Τα κατάγματα μπορούν να ταξινομηθούν γενικά ως κλειστά ή ανοιχτά, καθώς και ως ατελή ή πλήρη.
Κλειστό και ανοιχτό κάταγμα
Σε ένα κλειστό κάταγμα, το σπασμένο οστό δεν διαπερνάει- σχίζει το δέρμα.
Σε ένα ανοιχτό κάταγμα, τα άκρα του σπασμένου οστού σχίζουν το δέρμα.
Ατελές και πλήρες κάταγμα
Σε ένα ατελές κάταγμα, το οστό δεν σπάει εντελώς από άκρο σε άκρο.
Σε ένα πλήρες κάταγμα, το οστό σπάει εντελώς χάνοντας τη συνέχεια του. Είναι σπασμένο ή θρυμματισμένο σε δύο ή περισσότερα κομμάτια.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
1.Έντονος και επιδεινούμενος πόνος
2.Οίδημα της περιοχής
- Ερυθρότητα και μώλωπες
- Αιμορραγία (στο ανοιχτό κάταγμα)
- Δυσκολία στήριξης βάρους στην τραυματισμένη περιοχή
6.Αδυναμία κίνησης-παρά φύση κίνηση
7.Κριγμός κατά την εξέταση
- Ορατή παραμόρφωση του προσβεβλημένου μέλους
- Ήχος θραύσης ή ένα «κρακ» τη στιγμή του τραυματισμού
- Σπασμένο οστό που προβάλλει από το δέρμα
11.Πιθανή απώλεια των αισθήσεων-ζάλη
12.Εφίδρωση
Ποιες είναι οι πρώτες βοήθειες για το κάταγμα;
Γενικά:
- Ακινητοποίηση του μέλους (πλήρης ακινησία) πάντα στη θέση που βρίσκεται (με νάρθηκα ή σανίδα ή σκληρό χαρτόνι).
- Δεν κάνετε ανάταξη των οστών.
- Μην χρησιμοποιείτε ζεστές κομπρέσες, γιατί επιδεινώνουν το οίδημα (προκαλείται αγγειοδιαστολή και η ροή του αίματος αυξάνεται). Αντίθετα, χρησιμοποιήστε κρύες κομπρέσες.
- Φροντίστε τυχόν τραύματα.
- Έλεγχος αναπνοής και κυκλοφορίας.
- Αντιμετώπιση πιθανού σοκ.
- Άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο.
Ειδικά:
Για κλειστό κάταγμα κάτω άκρου:
- Φέρνετε το μη τραυματισμένο πόδι δίπλα στο σπασμένο.
- Τοποθετείτε ανάμεσα στα δύο πόδια πετσέτες, ή οποιοδήποτε άλλο μαλακό πρόθεμα.
- Δένετε τα πόδια και τους αστραγάλους όπως και τα γόνατα, με έναν επίδεσμο για να ακινητοποιηθούν.
- Στη συνέχεια, δένετε και το σημείο πάνω από την κάκωση με φαρδύ επίδεσμο.
Για κλειστό κάταγμα άνω άκρου (πήχυς):
- Ακινητοποιείτε το χέρι με αυτοσχέδιο νάρθηκα και τριγωνικό επίδεσμο.
Για ανοιχτά κατάγματα άνω και κάτω άκρου:
- Αντιμετωπίστε πρωτίστως την αιμορραγία.
- Προσέχετε για ενδεχόμενη μόλυνση της τραυματισμένης περιοχής.
- Φτιάχνετε επιθέματα μέχρι να μπορέσετε να επιδέσετε πάνω από αυτά.
- Δεν πιέζετε κατευθείαν πάνω σε άκρο οστού που προεξέχει.
Πηγές:
https://www.orthopaedicmed.gr/blog-dentist/diastrema-tis-podoknimikis-arthrosis.html
https://www.ekab.gr/files/entypa/EKAB-protes-voithies.pdf
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sprains/diagnosis-treatment/drc-20377943
https://www.ostoun.gr/eksarthrhma/
https://tgatzounis.com/diastremma-astragalou-olitsiki-therapeia/
https://edcm.edu.gr/images/news/hdrrf/presentations2020/PROTECTA.pdf
Μοίρα, Α. (2000). Οι πρώτες βοήθειες για την οικογένειά σας. Ειδ. Έκδ. του
περιοδικού Vita.
Ξιάρχου, Χ. (2018). Ειδικότητα ΙΕΚ: Βοηθός Νοσηλευτικής Χειρουργείου.
Εκδ. Κυριακίδη.
Γράφει η Άννα-Μαρία Παδιού, σπουδάστρια του Δ.ΙΕΚ του Γ.Ν. Τρικάλων στην ειδικότητα του Βοηθού Νοσηλευτικής Χειρουργείου, υπό την επίβλεψη της Ειρήνης Μπορμπότη, Προϊσταμένης ΤΕΠ M.Sc Δ.Μ.Υ και εκπαιδεύτριας του Δ.ΙΕΚ του Γ.Ν. Τρικάλων.
Μείνετε συντονισμένοι στο trikalaIN.gr, καθώς ακολουθούν νέα εβδομαδιαία άρθρα.