(αν ήταν το δικό σου παιδί?)
Το Υπουργείο Παιδείας τη νέα σχολική χρονιά 2025 – 2026, καλοκαιριάτικα, ίδρυσε νέα Τμήματα για παιδιά με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε πολλά σχολεία της χώρας. Αξιέπαινη η πρωτοβουλία του Υπουργείου θα αναφωνήσει κάποιος. Είναι όμως έτσι, ή η ρητορική του νομοσχεδίου για τη δημιουργία των Τμημάτων Ένταξης, απέχει παρασάγγας από την υλοποίηση και την καθημερινή πρακτική?
Αρωγός στην όλη προσπάθεια τα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. ανά νομό (συνήθως υποστελεχωμένα με ανεπαρκές εξοπλισμό) , δηλ. τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης Συμβουλευτικής και Υποστήριξης , δημόσια υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας που παρέχει αξιολόγηση και υποστήριξη σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Σκοπός του είναι η διεπιστημονική αξιολόγηση των μαθητών, η παροχή συμβουλευτικής στους ίδιους, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, καθώς και η στήριξη των σχολικών μονάδων για την προώθηση της ισότιμης πρόσβασης στην εκπαίδευση και την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη.
Τα σχολεία (δημοτικά, γυμνάσια και λίγα ΕΠΑΛ) στα οποία ήδη λειτουργούσαν Τμήματα ΄Ενταξης είχαν και έχουν πλέον καλλιεργήσει ένα υπόβαθρο συνεργατικής κουλτούρας μεταξύ των εκπαιδευτικών γενικής παιδείας και ειδικής αγωγής που οδηγεί σε μια συμπεριληπτική εκπαίδευση των μαθητών και μαθητριών. Και όλα αυτά με πολύ κόπο, προσπάθεια, πισωγυρίσματα, αλλά και επιτυχείς εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές πρακτικές, προς όφελος των παιδιών και των οικογενειών τους.
Τα ερωτήματα που τίθενται, μέσω ανησυχιών εκπαιδευτικών και γονέων που αγωνίζονται για αυτά τα παιδιά «ενός κατώτερου θεού» είναι:
Αξιολόγηση και Ανίχνευση: Δυσκολία στην ανίχνευση και αξιολόγηση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, καθώς και η έλλειψη εξοικείωσης με τα σχετικά εργαλεία. Αλήθεια στα νέα ιδρυθέντα τμήματα έχουν ληφθεί οι κατάλληλες πρόνοιες, ή μάθηση στου «κασίδη το κεφάλι»?
Διάγνωση: Προβλήματα στη χρήση σταθμισμένων και διαγνωστικών εργαλείων για τη σωστή διάγνωση των αναγκών. Έχουν δοθεί αυτά τα εργαλεία στα σχολεία (από τα ΚΕΔΑΣΥ), ειδικά στα λύκεια, ώστε να υπάρξουν στοχευμένες διαγνώσεις, επιστημονικά ακριβείς, χωρίς παρερμηνείες ως προς την εφαρμογή τους?
Σχεδιασμός Παρεμβάσεων: Δυσκολία στον σχεδιασμό αποτελεσματικών διδακτικών παρεμβάσεων που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των μαθητών. Το ΚΕΔΑΣΥ, στον νομό μας, υλοποιεί στοχευμένες παρεμβάσεις, ειδικά στα σχολεία με τα νέα Τμήματα Ένταξης?
Αναλυτικά Προγράμματα: Η ανάγκη να γνωρίζουν οι εκπαιδευτικοί τα Αναλυτικά Προγράμματα και να τα προσαρμόζουν για κάθε μαθητή. Οι Σχολικοί Σύμβουλοι, έχουν κινητοποιηθεί προς αυτή τη διαδικασία με μελέτες περίπτωσης, ώστε να υλοποιείται η συνεκπαίδευση των παιδιών με τους δύο εκπαιδευτικούς στο τμήμα? Έχουν γίνει κτήμα στην εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά και στα όργανα της πολιτείας, οι ομαδοποιήσεις των μαθητών ανάλογα με τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που συνεπάγεται περισσότερες απαιτούμενες ώρες διδασκαλίας , περισσότερους εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, αφού π.χ. ένα παιδί με δυσλεξία δεν μπορεί να βρίσκεται στην ίδια ομάδα με ένα παιδί με ήπιο αυτισμό.
Προσαρμογές: Η εφαρμογή και ο σχεδιασμός για όλους και οι προσαρμογές που πρέπει να γίνουν για την ένταξη και τη συμμετοχή των μαθητών. Αλήθεια οι διευθύνσεις των σχολείων (διευθυντές, υποδιευθυντές) πέραν του ΦΕΚ που προφανώς οφείλουν να γνωρίζουν (είναι το γράμμα του νόμου), έχουν ενημερωθεί και για το πνεύμα του νόμου, και τι επιτάσσει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, όπως και ο Συνήγορος του παιδιού, για τους τρόπους με τους οποίους αυτά τα παιδιά δεν θα είναι οι «παρίες» της εκπαιδευτικής κοινότητας, αλλά τουναντίον θα συμμετέχουν ενεργά και ισότιμα στην όλη προσπάθεια?
Κρίσιμα ερωτήματα που οφείλει η πολιτεία δια των οργάνων της να τα υλοποιήσει επί του πεδίου, και όχι μέσω μιας ρητορικής απλά στα ΜΜΕ .
Βασίλειος Παππάς – πρώην δ/ντης γυμνασίου με Τμήμα ΄Ενταξης
ΥΓ.1 Στην Πορτογαλία, χώρα με ίδια περίπου πληθυσμιακά χαρακτηριστικά, υπάρχουν παράλληλες στηρίξεις ένας εκπαιδευτικός ανά έναν το πολύ δύο μαθητές. Εδώ παιδιά που έχουν γνωμάτευση για παράλληλη η πλήρης υποστήριξη είναι ανεπαρκής, αφού η πολιτεία πέραν των 27 παιδιών ανά τμήμα, θεωρεί ότι αν καλύπτεται το παιδί τις μισές ημέρες της εβδομάδας και τις άλλες όχι όλα καλά!
ΥΓ.2: Τα Τμήματα Ένταξης είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση για να αντιμετωπίζονται γραφειοκρατικά, από δ/νσεις και εκπαιδευτικούς. Το ερώτημα ένα και μοναδικό. Και αν ήταν το δικό σας παιδί???