Αρνητικά «ρεκόρ», βιβλικές καταστροφές: Τα ακραία φαινόμενα που συντάραξαν τον κόσμο το 2024

Εάν, λοιπόν, κάτι έγινε απόλυτα κατανοητό το 2024 είναι πως η κλιματική κρίση, ήρθε για να μείνει και το ανθρώπινο είδος καλείται να ακούσει το μήνυμα που μας στέλνει το περιβάλλον και να προσαρμοστούμε σε όσα συμβαίνουν γύρω μας.

Όπως τονίζει, μάλιστα, μιλώντας στο CNN Greece ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή, Χρήστος Ζερεφός «στις επόμενες δεκαετίες αναμένεται αύξηση της συχνότητας εμφάνισης των ακραίων καιρικών φαινομένων με επακόλουθες συνέπειες» και σημειώνει πως η «νέα πραγματικότητα» που διαμορφώνεται «δεν προβλέπεται να αναστραφεί ή να βελτιωθεί αν δεν ληφθούν άμεσα και αποφασιστικά μέτρα».

«Ντόμινο» φαινομένων

Πρόκειται, δε, για μια αλληλουχία φαινομένων όπως αναλύει χαρακτηριστικά ο διευθυντής του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου, Νίκος Μιχαλόπουλος.

«Οι υψηλές θερμοκρασίες ξηραίνουν το χώμα. Το χώμα που δεν έχει υγρασία δεν μπορεί να απορροφήσει την έντονη βροχόπτωση, άρα οδηγούμαστε σε πλημμυρικά φαινόμενα και ταυτόχρονα χάνουμε και το νερό».

Αντίστοιχα, οι υψηλές θερμοκρασίες στην ξηρά «μεταφράζονται» σε υψηλές θερμοκρασίες στη θάλασσα. Ως αποτέλεσμα το νερό εξατμίζεται και τροφοδοτεί έντονα καιρικά φαινόμενα, λόγω της αυξημένης υγρασίας.

Αυτό το «ντόμινο φαινομένων» παρατηρήθηκε εν τέλει και το 2024, από τους καύσωνες στην ξηρασία, από την ξηρασία στις πυρκαγιές και από τις πυρκαγιές σε πλημμύρες.

Ποια ήταν, όμως, τα φαινόμενα που σημάδεψαν τον πλανήτη το έτος που πέρασε;

Αρνητικά «ρεκόρ» – Ένας δρόμος χωρίς επιστροφή

Για μια ακόμη χρονιά το ένα αρνητικό «ρεκόρ» κατέρριψε κάθε προηγούμενο, με το έτος που «εκπνέει» να συνιστά το θερμότερο από τα προβιομηχανικά επίπεδα, δηλαδή από την περίοδο 1850-1900.

Ήταν όμως και το πρώτο έτος κατά το οποίο υπερέβη το όριο της μέσης αύξησης της θερμοκρασίας του 1,5° Κελσίου που έχει οριστεί στη συμφωνία του Παρισιού.

Μάλιστα, όπως έχει επισημάνει τόσο η ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus όσο και η υπηρεσία του ΟΗΕ για το περιβάλλον, οι τουλάχιστον ανεπαρκείς πολιτικές των κυβερνήσεων του πλανήτη οδηγούν σε μια αύξηση της θερμοκρασίας που μπορεί να φτάσει μέχρι κατά +3,1 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα μετατρέποντας τις υποσχέσεις που είχαν δοθεί σε «κουρελόχαρτο».

Οι περιοχές που «έσπασαν το φράγμα» του 1,5 βαθμού Κελσίου το 2024 ήταν η βορειοανατολική και νοτιοδυτική Ευρώπη, αλλά και η βόρεια Ρωσία.

Πάνω από το μέσο όρο ανέβηκε ο υδράργυρος στον ανατολικό Καναδά και στις κεντρικές και ανατολικές ΗΠΑ, στο μεγαλύτερο μέρος του Μεξικού, στο Μαρόκο, στη βορειοδυτική Αφρική, στην Κίνα, στο Πακιστάν, στο μεγαλύτερο μέρος της Σιβηρίας και την Αυστραλία.

Οι αυξημένες αυτές θερμοκρασίες συμπαρέσυραν, όπως ήταν αναμενόμενο και τη μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας και επιτάχυνε σε ανησυχητικό βαθμό το λιώσιμο των πάγων.

Αξίζει να σημειωθεί πως, η Ελλάδα για μια ακόμη φορά βρέθηκε στο επίκεντρο αυτών των φαινομένων, καθώς σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε από ερευνητές του ΑΠΘ, του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, στα ελληνικά ύδατα καταγράφηκαν οι πιο υψηλές θερμοκρασίες των τελευταίων 40 ετών.

Με την άνοδο του υδραργύρου της θάλασσας, αλλάζει παράλληλα και ο χαρακτήρας των θαλασσών κάνοντάς την πιο τροπική, καθώς των ειδών που διαβιούν σε αυτές. «Παρατηρούμε ήδη να έχουν αρχίσει να μετακινούνται ξενικά είδη μέσω της Διώρυγας του Σουέζ και αλλάζουν το παραγωγικό προφίλ της Μεσογείου» όπως τονίζει ο κ. Μιχαλόπουλος.

Μία ακόμη επίπτωση, όπως υπογραμμίζει ο ίδιος, σχετίζεται με τα κουνούπια και τις ασθένειες που μεταφέρονται προς τον άνθρωπο.

«Έχουμε αύξηση των ασθενειών που μεταφέρονται από συγκεκριμένους φορείς, όπως τα κουνούπια και διάφορα έντομα. Σύμφωνα με τα δεδομένα που διαθέτουμε, παρατηρείται ότι αυτές οι ασθένειες έχουν αρχίσει να εξαπλώνονται και στην περιοχή μας».

Hot-Dry-Windy: Οι συνθήκες που έφεραν ανεξέλεγκτες πυρκαγιές

Οι επιπτώσεις αυτών των εξαιρετικά υψηλών θερμοκρασιών, πέραν της αφόρητης ζέστης που εξάντλησε τους ανθρώπους, συνέβαλαν τελικά και στις ανεξέλεγκτες πυρκαγιές έκαναν χιλιάδες στρέμματα «στάχτη».

Το ξηρό κλίμα που επικράτησε λόγω της μείωσης των βροχοπτώσεων κατά το προηγούμενο υδρολογικό έτος και το γεγονός ότι το θερμόμετρο έδειχνε «κόκκινο» για παρατεταμένες περιόδους, σε συνδυασμό με τους θυελλώδεις ανέμους που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού δημιούργησε τις κλιματολογικές εκείνες συνθήκες τόσο για την ευκολότερη εκδήλωση εστιών φωτιάς, όσο και για την πιο γρήγορη εξάπλωσή της. Τον συνδυασμό αυτών των φαινομένων τον είδαμε καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού σε πολλούς τίτλους ειδήσεων ως «Hot – Dry – Windy».

Το πράσινο της Αθήνας στις φλόγες – Το θλιβερό παράδειγμα της Πεντέλης

Και ήταν αυτός ο συνδυασμός που τον Αύγουστο του 2024 οδήγησε την πυρκαγιά που ξεκίνησε στον Βαρνάβα Αττικής και επεκτάθηκε σε μήκος 23 χιλιομέτρων, φτάνοντας εντός του αστικού ιστού της πρωτεύουσας, στο Πάτημα Χαλανδρίου και κατέκαψε πάνω από 85.000 στρέμματα γης.

Η φωτιά ξέσπασε το μεσημέρι της 11ης Αυγούστου. Η εστία εντοπίστηκε από drone της Πάρνηθας και τέσσερα λεπτά πραγματοποιήθηκε η πρώτη ρίψη νερού από αέρος.

Όμως σε λίγη μόλις ώρα αργότερα εξαπλώθηκε προς τα νότια και άρχισε να καίει σε πολλαπλά μέτωπα: στο Γραμματικό, τον Μαραθώνα, την Νέα Μάκρη Αττικής, καθώς και στο Πεντελικό όρος.

Από τον Βαρνάβα τελικά η πύρινη λαίλαπα έφτασε μέσα στο Πάτημα Βριλησσίων και το Πάτημα Χαλανδρίου, πυκνός μαύρος καπνός σκέπασε τον ουρανό της πρωτεύουσας, περιουσίες έγιναν αποκαΐδια.

Ο ένας οικισμός εκκενώνονταν μετά τον άλλο, ένας πυροσβέστης τραυματίστηκε και σχεδόν δύο 24ωρα μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς, τα ξημερώματα της 13ης Αυγούστου, μέσα σε επιχείρηση στο Χαλάνδρι, βρέθηκε απανθρακωμένη η σορός μίας 62χρονης εργαζόμενης που εγκλωβίστηκε στις φλόγες.

cnn.gr