Η καθιέρωση των απινιδωτών ως αναπόσπαστο στοιχείο της σύγχρονης πολιτικής προστασίας και πρόληψης είναι ζήτημα δημόσιας υγείας και ευθύνης
Μια καρδιακή ανακοπή εκτός νοσοκομείου μπορεί να συμβεί ξαφνικά και απρόβλεπτα σε άτομα κάθε ηλικίας, ακόμη και φαινομενικά υγιή, συχνά χωρίς προειδοποιητικά συμπτώματα.
Η ελληνική πραγματικότητα δυστυχώς επιβεβαιώνει αυτά τα επιστημονικά δεδομένα. Αιφνίδιοι θάνατοι, ακόμη και σε νέους ανθρώπους, καταγράφονται συχνά λόγω καρδιακής ανακοπής, με βαρύ αποτύπωμα για τις οικογένειες και την κοινωνία.
Όταν συμβεί μια καρδιακή ανακοπή, ο χρόνος είναι καθοριστικός – κάθε δευτερόλεπτο μετράει. Η ιατρική επιστήμη μας παρέχει ξεκάθαρα τα κατάλληλα στοιχεία, εδώ και χρόνια: το θύμα της καρδιακής ανακοπής χρειάζεται άμεσα εφαρμογή Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) και απινίδωσης, το ταχύτερο δυνατό.
Η καρδιακή ανακοπή εκτός νοσοκομείου συνήθως οφείλεται σε μια θανατηφόρο αρρυθμία και η αναγκαία παρέμβαση για να αναταχθεί είναι η ελεγχόμενη χορήγηση ηλεκτρικής ενέργειας στην καρδιά (απινίδωση) με τη χρήση του απινιδωτή. Ο απινιδωτής είναι μια ιατρική συσκευή που χορηγεί την απινίδωση, για να αρχίσει η καρδιά να λειτουργεί πάλι φυσιολογικά (restart a heart).
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης (ERC), πέντε έως επτά στα δέκα θύματα καρδιακής ανακοπής μπορούν να επιβιώσουν, εάν χορηγηθεί απινίδωση στα πρώτα 3-5 λεπτά από την κατάρρευση. Για κάθε λεπτό καθυστέρησης, η πιθανότητα επιβίωσης ελαττώνεται ταχέως, κατά 10-12%, ενώ όταν εφαρμόζεται ΚΑΡΠΑ από παρευρισκόμενους, η μείωση περιορίζεται στο 3-5%.
Στο κρίσιμο χρονικό διάστημα των πρώτων λεπτών, το ασθενοφόρο δεν μπορεί να φτάσει άμεσα στο θύμα, ακόμη και στις αναπτυγμένες αστικές περιοχές με πολύ καλό σύστημα επείγουσας προνοσοκομειακής φροντίδας.
Η ανάγκη για πρώιμη απινίδωση οδήγησε, με τη βοήθεια της της τεχνολογικής εξέλιξης, στη δημιουργία εύχρηστων απινιδωτών για χρήση από τους πολίτες: τους Αυτόματους (ΑΕΑ) και Ημιαυτόματους Εξωτερικούς Απινιδωτές.
Πρόκειται για φορητές συσκευές, φιλικές προς το χρήστη, που ενεργοποιούνται με το άνοιγμα του καπακιού ή το πάτημα ενός κουμπιού και καθοδηγούν τον χρήστη βήμα προς βήμα, μέσω φωνητικών και οπτικών οδηγιών. Η ευρεία εξοικείωση του πληθυσμού με τις ηλεκτρονικές συσκευές διευκολύνει τη χρήση τους από το γενικό πληθυσμό. (Στην καθημερινή χρήση, για λόγους συντομίας, αναφερόμαστε στους Αυτόματους και Ημιαυτόματους Εξωτερικούς Απινιδωτές απλώς ως “απινιδωτές”).
Οι απινιδωτές διατέθηκαν πρώτη φορά για δημόσια χρήση (Δημόσια πρόσβαση στην απινίδωση) στη δεκαετία του 1980 και από τότε πολλές ζωές έχουν σωθεί. Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι όταν υπάρχει κοντά απινιδωτής, τα θύματα έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να τους χορηγηθεί απινίδωση από παρευρισκόμενους και διπλάσιες πιθανότητες επιβίωσης.
Η τοποθέτηση απινιδωτών σε δημόσιους χώρους αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση επειγόντων καρδιακών περιστατικών. Όπως οι πυροσβεστήρες αποτελούν βασικό εργαλείο πολιτικής προστασίας απέναντι στις πυρκαγιές, έτσι και οι απινιδωτές πρέπει να γίνουν στοιχείο της καθημερινής δημόσιας ασφάλειας. Η καθιέρωσή τους ως αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης πολιτικής προστασίας και πρόληψης αποτελεί κρίσιμο βήμα για τη μείωση των αιφνίδιων θανάτων μετά από καρδιακή ανακοπή.
Σήμερα μπορούμε να βοηθήσουμε περισσότερα θύματα καρδιακής ανακοπής και να σώσουμε ζωές, βελτιώνοντας την καρδιακή ασφάλεια στις κοινότητες και τελικά τη δημόσια υγεία.
Χρειαζόμαστε απινιδωτές σε κάθε δημόσιο χώρο και πολίτες πρόθυμους και ικανούς να τους χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση ανάγκης. Η πρόληψη των αιφνίδιων θανάτων από καρδιακή ανακοπή πρέπει να αποτελέσει εθνική προτεραιότητα.
Όσοι ενδιαφέρονται να ενημερωθούν σχετικά με το πότε και πώς χρησιμοποιείται ένας απινιδωτής, καθώς και για την εφαρμογή της ΚΑΡΠΑ, μπορούν να επισκεφθούν τον παρακάτω σύνδεσμο: https://hdl.handle.net/11419/12625 όπου διατίθεται το εκπαιδευτικό υλικό «Διδασκαλία ΚΑΡΠΑ με χρήση ΑΕΑ – Αναγνώριση και παροχή Πρώτων Βοηθειών» Πολύζου Ε., Ευθυμίου Ε., Σμιξιώτη Β., Σακκάς Γ., & Καρατζαφέρη Χ., 2024.
Το υλικό αποτελεί μέρος του συγγράμματος: «Διδασκαλία της ΚΑΡΠΑ στην Εκπαίδευση» Καρατζαφέρη Χ., Πολύζου Ε., Διγγελίδης Ν., & Σακκάς Γ., 2024. Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις.
Ελένη Πολύζου
Ιατρός – Αναισθησιολόγος, Ερευνήτρια ΤΕΦΑΑ ΠΘ Διευθύντρια Σεμιναρίων BLS ERC
tanea,gr