Έναν μακρινό πλανήτη που θα μπορούσε να είναι εξ’ολοκλήρου καλυμμένος με νερό ανακάλυψε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. H ανακάλυψη θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, έχει δημιουργήσει ωστόσο διαφωνίες για τις συνθήκες που επικρατούν στην επιφάνειά του.
Όπως μεταδίδει ο Guardian, οι παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST) της NASA, αποκάλυψαν υδρατμούς και χημικά στοιχεία όπως αυτά του μεθανίου και διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη, που είναι διπλάσια από την ακτίνα της Γης και περίπου 70 έτη φωτός μακριά.
Σύμφωνα με τους ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Cambridge αυτό το χημικό μείγμα θα μπορούσε να είναι σύμφωνο με έναν πλανήτη καλυμμένο εξ ολοκλήρου με νερό και μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι πρόκειται για ένα γαλήνιο και φιλόξενο θαλασσινό τοπίο.
«Η θερμοκρασία του ωκεανού (σ.σ. που καλύπτει όλο τον πλανήτη) θα μπορούσε να είναι πάνω από 100 βαθμούς [Κελσίου] ή περισσότερο», δήλωσε ο καθηγητής Nikku Madhusudhan, ο οποίος ηγήθηκε της ανάλυσης. Σε υψηλή ατμοσφαιρική πίεση, ένας τόσο ζεστός ωκεανός θα μπορούσε να είναι ακόμα υγρός, «αλλά δεν είναι σαφές αν θα ήταν κατοικήσιμος», πρόσθεσε.
Ωστόσο, η παραπάνω ερμηνεία αναφέρεται σε μια εργασία που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Astronomy and Astrophysics Letters , αλλά αμφισβητείται από μια καναδική ομάδα που έκανε πρόσθετες παρατηρήσεις στον ίδιο εξωπλανήτη, ο οποίος είναι γνωστός ως TOI-270 d.
Οι Καναδοί επιστήμονες ανίχνευσαν τις ίδιες ατμοσφαιρικές χημικές ουσίες, αλλά υποστηρίζουν ότι ο πλανήτης θα ήταν πολύ ζεστός για υγρό νερό – πιθανώς 4.000 C – και αντ ‘αυτού θα είχε μια βραχώδη επιφάνεια με μια απίστευτα πυκνή ατμόσφαιρα υδρογόνου και υδρατμών.
Το μόνο σίγουρο ειναι πως όποια και από τις δύο απόψεις είναι τελικά αυτή που ισχύει, το James Webb μας δίνει απίστευτες γνώσεις για τη φύση των πλανητών πέρα από το ηλιακό μας σύστημα.
Το τηλεσκόπιο συλλαμβάνει το φως των αστεριών που έχει φιλτραριστεί μέσα από τις ατμόσφαιρες των πλανητών σε τροχιά για να δώσει λεπτομερείς αναλύσεις των χημικών στοιχείων που υπάρχουν. Από αυτό, οι αστρονόμοι μπορούν να δημιουργήσουν μια εικόνα των συνθηκών στην επιφάνεια ενός πλανήτη – και την πιθανότητα επιβίωσης της ζωής εκεί.
Τι άλλο γνωρίζουμε για τον πλανήτη – «ωκεανό»
Τα στοιχεία για τον πλανήτη – «ωκεανό» TOI-270 d’s δείχνουν απουσία αμμωνίας, η οποία σύμφωνα με τη βασική χημεία θα πρέπει να εμφανίζεται φυσικά σε μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο. Αλλά η αμμωνία είναι εξαιρετικά διαλυτή στο νερό και έτσι θα εξαντλούνταν στην ατμόσφαιρα αν υπήρχε ένας ωκεανός κάτω. «Μια ερμηνεία είναι ότι πρόκειται για έναν λεγόμενο «υκεάνιο» κόσμο – με έναν ωκεανό νερού κάτω από μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο», ανέφερε ο Madhusudhan.
Οι συνθήκες θα ήταν πολύ διαφορετικές από αυτές στη Γη. Ο TOI-270 d στην μία πλευρά του βλέπει μόνιμα το αστέρι του (σ.σ. τον ήλιο του) και η άλλη είναι λουσμένη στο αιώνιο σκοτάδι, δημιουργώντας μια ακραία αντίθεση θερμοκρασίας.
«Ο ωκεανός θα ήταν εξαιρετικά ζεστός την ημέρα. Η νυχτερινή πλευρά θα μπορούσε ενδεχομένως να δημιουργήσει συνθήκες για ζωή», είπε ο Madhusudhan. Αλλά θα υπήρχε μια συντριπτική ατμόσφαιρα, με δεκάδες ή εκατοντάδες φορές την πίεση στην επιφάνεια της Γης, και ατμός να κυλά από τον ωκεανό.
Ο καθηγητής Björn Benneke, του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ, από πλευράς του πραγματοποίησε πρόσθετες παρατηρήσεις του πλανήτη και αμφισβητεί την υπόθεση του «υκεάνιου κόσμου».
«Η θερμοκρασία κατά την άποψή μας είναι πολύ ζεστή για να μπορεί το νερό να παραμένει σε υγρή κατάσταση», είπε, προσθέτοντας ότι η ατμόσφαιρα φαίνεται να περιέχει σημαντικές ποσότητες υδρατμών – πάρα πολύ για να είναι εύλογη η ύπαρξη ωκεανού. Στην επιφάνεια, οι θερμοκρασίες θα μπορούσαν να φτάσουν τους 4000 C, εκτιμά ο Benneke, με τη διάκριση το νερό να είναι μεταξύ υγρού και αερίου να γίνεται θολή. «Είναι σχεδόν σαν ένα παχύρρευστο, καυτό υγρό», είπε.
Και οι δύο ομάδες εντόπισαν δισουλφίδιο του άνθρακα, το οποίο συνδέεται με βιολογικές διεργασίες στη Γη, αλλά μπορεί επίσης να παραχθεί από άλλες πηγές. Ωστόσο, δεν υπήρχε κανένα σημάδι άλλου μορίου βιουπογραφής, του διμεθυλοσουλφιδίου (DMS).
«Δεν μπορούμε να συνδέσουμε [το δισουλφίδιο του άνθρακα] με τη βιολογική δραστηριότητα», είπε ο Madhusudhan. «Σε μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο, είναι σχετικά εύκολο να το φτιάξεις. Αλλά αν είμαστε σε θέση να μετρήσουμε το μοναδικό μόριο, είναι πολλά υποσχόμενο ότι θα είμαστε σε θέση να μετρήσουμε κατοικήσιμους πλανήτες στο μέλλον.
«Πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε τα ευρήματα σχετικά με αυτό το είδος αντικειμένου», πρόσθεσε. «Είναι εύκολο για το κοινό να μεταπηδήσει στην ιδέα ότι έχουμε βρει ζωή».
Ο Δρ Jo Barstow, αστρονόμος στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο που δεν συμμετείχε στην τελευταία εργασία, είπε: «Τα φάσματα αυτών των μικρών πλανητών μέσω του James Webb είναι πραγματικά συναρπαστικά επειδή πρόκειται για ολοκαίνουργια περιβάλλοντα για τα οποία δεν έχουμε αντίστοιχο ηλιακό σύστημα».
«Είναι πραγματικά συναρπαστικό και πολύ ωραίο που δύο ομάδες εξέτασαν το ίδιο σύνολο δεδομένων και βρήκαν την ίδια χημική σύνθεση», πρόσθεσε ο Δρ Jo Barstow.