Το 2023 ήταν το θερμότερο έτος στην ιστορία -από το 1850 που καταγράφονται δεδομένα θερμοκρασίας- με μέση θερμοκρασία σε παγκόσμιο επίπεδο τους 14,98 βαθμούς Κελσίου, και κατά 1,48 βαθμούς Κελσίου θερμότερο από το προβιομηχανικό επίπεδο. Αντίστοιχα, ο περασμένος Ιανουάριος ήταν ο θερμότερος της ιστορίας και όγδοος κατά σειρά μήνας που η μέση θερμοκρασία έσπασε ρεκόρ σε Ευρώπη και Αμερική σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κλιματικό παρατηρητήριο. Όσο για τον Φεβρουάριο αναμένεται να σπάσει με τη σειρά του νέο ρεκόρ ζέστης.
Ο Ζικ Χάουσφαδερ, επιστήμονας του οργανισμού Berkeley Earth μιλώντας στο βρετανικό δίκτυο BBC εξήγησε πως η ανθρωπότητα οδεύει να βιώσει το θερμότερο Φεβρουάριο στην καταγεγραμμένη ιστορία, έπειτα από τους περασμένους θερμούς μήνες.
Αν αυτά τα δεδομένα προκαλούν ανησυχία, οι προγνώσεις για το υπόλοιπο 2024 φαντάζουν ακόμα πιο τρομακτικές με τους επιστήμονες να προειδοποιούν ότι φέτος ενδέχεται να καταγραφούν θερμοκρασίες που θα ξεπεράσουν εκείνες του περασμένου έτους.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) υπάρχει μία στις τρεις πιθανότητες το 2024 να είναι θερμότερο από το 2023 και 99% πιθανότητες το 2024 να είναι ανάμεσα στα πέντε χρόνια στην ιστορία με τις υψηλότερες θερμοκρασίες.
Σύμφωνα με τον Τζόελ Χέρσι, από το Εθνικό Ωκεανογραφικό Κέντρο του Ηνωμένου Βασιλείου, ο πλανήτης θερμαίνεται σε γοργούς ρυθμούς καταγράφοντας σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας στον ωκεανό, τη στιγμή που η ανθρωπογενής υπερθέρμανση και το φαινόμενο Ελ Νίνιο αυξάνουν τη θερμοκρασία σε ξηρά και θάλασσα.
Οι ωκεανοί θεωρούνται αξιόπιστο μέσο καταγραφής της ταχύτητας και της έντασης της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αφού απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της επιπλέον θερμότητας που δεσμεύουν τα αέρια θερμοκηπίου γύρω από την ατμόσφαιρα.
Η υπηρεσία κλιματικής αλλαγής του Copernicus (C3S) επισημαίνει πως οι μέσες θερμοκρασίες της επιφάνειας των ωκεανών κατά το 2023 -σε συνδυασμό με το Ελ Νίνιο- «διατηρήθηκαν σε υψηλό και ασυνήθιστο επίπεδο, καταγράφοντας επίπεδα ρεκόρ από τον Απρίλιο ως το Δεκέμβριο».
Γιατί έχουν όλα αυτά σημασία; Επειδή ένα ακόμα θερμότερο 2024 θα ενίσχυε το σενάριο η υπερθέρμανση του πλανήτη να επιταχύνεται.
«Αν τα πράγματα ακολουθήσουν το φυσιολογικό μοτίβο, το 2024 θα πρέπει να είναι λίγο πιο ζεστό από το 2023. Αλλά αυτό το “φυσιολογικό” μπορεί να μην υπάρχει πια», εξήγησε στο think tank Axios, ο Άντριου Ντέσλερ, περιβαλλοντολόγος του πανεπιστημίου του Τέξας.
«Σε κάθε περίπτωση, θα είναι σίγουρα ένα από τα θερμότερα έτη που έχουν καταγραφεί ποτέ», τόνισε.
Η υπερθέρμανση από την καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας, η αποψίλωση των δασών και άλλοι παράγοντες, ανησυχούν την επιστημονική κοινότητα.
Ο Χάουσφαδερ επεσήμανε πως η συμπεριφορά που παρατηρείται στο κλίμα είναι ασταθής και πλέον είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί μία ακριβής πρόγνωση.
Την ίδια στιγμή, η γενική γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, Τσελέστε Σάουλο, τόνισε πως η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση της ανθρωπότητας επηρεάζοντας όλους, ιδίως τους πιο ευάλωτους.
Η Σάουλο πρόσθεσε πως δεν υπάρχει η πολυτέλεια της αναμονής, αλλά είναι επιτακτική η ανάγκη δράσεων το συντομότερο καθώς απαιτείται η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και να επιταχυνθεί η μετάβαση στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Σχετικά, μάλιστα, με το θερμό φαινόμενο Ελ Νίνιο και το ψυχρό Λα Νίνια που ακολουθεί, εξήγησε πως η μετάβαση από το ένα στο άλλο αντικατοπτρίζεται στην αύξηση της θερμοκρασίας προσθέτοντας πως μπορεί αυτά να παρέρχονται, όμως, η κλιματική αλλαγή κλιμακώνεται εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
«Δεδομένου ότι το Ελ Νίνιο έχει συνήθως τη μεγαλύτερη επίδραση στις παγκόσμιες θερμοκρασίες μετά την κορύφωσή του, το 2024 θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο θερμό», δήλωσε.
Επιπλέον, η Σάουλο εξήγησε πως η κλιματική κρίση επιδρά σε όλες τις πτυχές της βιώσιμης ανάπτυξης και υπονομεύει τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της φτώχειας, της πείνας, της κρίσης της υγείας, του εκτοπισμού και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος.
Οι επιστήμονες για μία ακόμα φορά κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ζητώντας άμεση δράση για τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, εκφράζοντας ελπίδα ότι με αυτό τον τρόπο μπορεί να επιβραδυνθεί η αύξηση της θερμοκρασίας.
Σε αντίθετη περίπτωση, προβλέπεται και πάλι ένα δραματικό σκηνικό με πλημμυρικά φαινόμενα, παρατεταμένη περίοδο ξηρασίας, καύσωνα και πυρκαγιές.