Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 9ου Γυμνασίου Τρικάλων
Το μόνιμο και το περαστικό σε τοπόσημα, μνημεία της Φύσης και του Πολιτισμού, ταξιδεύει με τα κάστρα-δυναμάρια του τόπου μας από το χθες στο αειφόρο σήμερα και αύριο.
Εξερευνώντας και χαρτογραφώντας τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, τα υπαίθρια Μουσεία της χώρας μας, «διαβάζοντας» τις πόλεις, τα βυζαντινά μνημεία του τόπου μας, διαπιστώνουμε το αποτύπωμα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στο ελληνικό τοπίο, στις πόλεις του χθες και του σήμερα. Επιπροσθέτως, η γνωριμία με τον πολιτισμό και τα μνημεία του τόπου μας, οι Ιστορικοί περίπατοι στις Πόλεις με υλική και πνευματική μνήμη, με Ιστορίες ανθεκτικότητας μέσα από μνημεία και υλικά κατάλοιπα της Ιστορίας μας, μας πλουτίζουν με παντοειδείς και γοητευτικές εικόνες πολιτισμού.
Επίσης, με ανάλογο τρόπο, η Βυζαντινή εικόνα παραπέμπει στον Πολιτισμό της εικόνας: ο Κόσμος μας βρίθει από εικόνες. Η Ερμηνεία των εικόνων, η «κατασκευή» εικόνων βασίζονται σε κώδικες επικοινωνίας και στην αποκωδικοποίησή του/τους. Οι Παρεμβάσεις του δημιουργικού δασκάλου με επιλογή ταινιών, λαμβάνοντας υπ’ όψιν κριτήρια (επιστημονικά, παιδαγωγικά, καλλιτεχνικά, ουσία, ιδέες, περιεχόμενο, αισθητική: εικόνα, φωτογραφία) αποτελούν εναλλακτικούς τρόπους μάθησης και διαμόρφωσης αξιακού συστήματος: η κριτική προσέγγιση των προβολών, ο διάλογος, η σύγκρουση, η σύνθεση, η ανασύνθεση, η εμπέδωση της γνώσης είναι τα σπουδαία ζητούμενα.
Οι Συνεργασίες με Μουσεία και άλλους, ποικίλους φορείς, επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς, η εκπόνηση-διενέργεια εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ο σχεδιασμός εκπαιδευτικού υλικού, εν γένει, το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία μέσα από τις σχολικές βιβλιοθήκες και τις επιμορφωτικές του δράσεις, αποτελούν στοιχεία εκ των ων ουκ άνευ της ποιοτικής εκπαίδευσης και Παιδείας.
Στις εκπαιδευτικές περιηγήσεις τους σε μνημεία και μουσεία,
προσφέρεται η δυνατότητα, οι μαθητές να προσεγγίσουν όψεις
πολιτισμού, μνημεία και προσωπογραφίες της κοινωνίας της παλαιάς ιστορικής περιόδου. Περιδιαβαίνουν ως φιλέρευνοι περιηγητές, απολαμβάνοντας μια διδακτική επίσκεψη – αποκάλυψη ζωής μέσα στα χαλάσματα: οι αρχαίες πέτρες, τα κάθε είδους υλικά κατάλοιπα, τα ευρήματα και εκθέματα μιλούν για τον πολιτισμό των περασμένων. Θαυμάζουν τόσα και σημαντικά που τους κατακλύζει η ρομαντική διάθεση μιας άλλης εποχής, με αργούς ρυθμούς, με στενή επαφή με το φυσικό περιβάλλον… έτσι, τα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια που επιτυχώς αναστηλώνονται και ανακατασκευάζονται, τους γεμίζουν με πολύτιμες πολιτισμικές γνώσεις και εμπειρίες.
Οι μαθητές με τον τρόπο αυτό γίνονται κοινωνοί της πολιτιστικής
κληρονομιάς μας, μυούνται στην κουλτούρα μας, κοινωνικοποιούνται, αναπτύσσουν διανθρώπινες σχέσεις, αλλάζουν παραστάσεις και αναζωογονούν την ψυχή και το πνεύμα τους. Όλα αυτά θα ήταν ανέφικτα, εάν το σχολείο και οι λειτουργοί του ήταν απρόθυμοι, παρόντες δημόσιοι υπάλληλοι. Όμως, ακούραστοι, πρόθυμοι και δημιουργικοί παιδαγωγοί αναλαμβάνουν με κάθε κόστος να οργανώσουν και να υλοποιήσουν εκπαιδευτικές και διδακτικές επισκέψεις μαθητών σε Μουσεία.
Οι εκπαιδευτικές μας εξορμήσεις, ουσιαστικού περιπατητικού-περιηγητικού χαρακτήρα, μας εφοδιάζουν με πλήθος μορφωτικά ερεθίσματα και πάμπολλα κίνητρα μελέτης: για τις ποικίλες
διαστάσεις και όψεις του πολιτισμού, για τα πρόσωπα, την Τέχνη, τον υλικό βίο, τον πνευματικό πολιτισμό, τα μνημεία που τον σφράγισαν ανεξίτηλα, για τους μεγάλους του Ιστορικούς σταθμούς – κόμβους οι οποίοι, παράλληλα, αποκαλύπτουν πτυχές της καθημερινότητας.