Τα επικίνδυνα κύματα καύσωνα που σπάνε ρεκόρ πρόκειται να αυξηθούν καθώς εντείνεται η κλιματική κρίση και θα είναι ιδιαίτερα καταστροφικά στις χώρες και τις περιοχές που είναι λιγότερο προετοιμασμένες γι’ αυτά, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα θερμοκρασιών που καλύπτουν περισσότερα από 60 χρόνια, καθώς και κλιματικά μοντέλα, για να υπολογίσουν την πιθανότητα εμφάνισης πρωτοφανών ακραίων θερμικών φαινομένων – και πού μπορεί να συμβούν αυτά.
Εντόπισαν το Αφγανιστάν, την Παπούα Νέα Γουινέα και την Κεντρική Αμερική -συμπεριλαμβανομένων της Γουατεμάλας, της Ονδούρας και της Νικαράγουας– ως «hot spot» για καύσωνες υψηλού κινδύνου.
Οι περιοχές αυτές είναι ιδιαίτερα ευάλωτες λόγω του ταχέως αυξανόμενου πληθυσμού τους και της περιορισμένης πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και τον ενεργειακό εφοδιασμό, που υπονομεύουν την ανθεκτικότητά τους στις ακραίες θερμοκρασίες, σύμφωνα με την έκθεση, η οποία δημοσιεύθηκε την Τρίτη στο περιοδικό Nature Communications.
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι περιοχές αυτές μπορεί κάλλιστα να βρεθούν αντιμέτωπες με ένα μεγάλο κύμα καύσωνα και δεν θα είναι προετοιμασμένες γι’ αυτό», δήλωσε ο Dann Mitchell, καθηγητής ατμοσφαιρικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στο Ηνωμένο Βασίλειο και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Σοβαρή απειλή για το Αφγανιστάν
Η απειλή που αντιμετωπίζει το Αφγανιστάν είναι ιδιαίτερα σοβαρή, δήλωσε ο Mitchell στο CNN. Όχι μόνο υπάρχει μεγάλη πιθανότητα για ακραία ζέστη που θα σπάσει ρεκόρ, αλλά οι επιπτώσεις θα ενταθούν από τις τεράστιες δυσκολίες που ήδη αντιμετωπίζει η χώρα, είπε.
Το Αφγανιστάν παλεύει με σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Έχει επίσης έναν αυξανόμενο πληθυσμό που εκτίθεται όλο και περισσότερο στα προβλήματα των περιορισμένων πόρων, σύμφωνα με την έκθεση. «Όταν τελικά έρθει ένα πραγματικά ακραίο κύμα καύσωνα, τότε αμέσως θα υπάρξουν πολλά προβλήματα», δήλωσε ο Μίτσελ.
Οι καύσωνες έχουν ευρείες αρνητικές επιπτώσεις. Μειώνουν την ποιότητα του αέρα, επιδεινώνουν την ξηρασία, αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιών και μπορούν να οδηγήσουν σε λυγίσματα των υποδομών. Επιβαρύνουν επίσης την ανθρώπινη υγεία και η ακραία ζέστη είναι μία από τις πιο θανατηφόρες φυσικές καταστροφές. Η θερμοπληξία ή η θερμική εξάντληση μπορεί να προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα επικίνδυνων συμπτωμάτων, όπως πονοκεφάλους, ζάλη, ναυτία και απώλεια συνείδησης, μεταξύ άλλων. Η θερμοπληξία είναι η πιο σοβαρή ασθένεια που σχετίζεται με τη ζέστη, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, προκαλώντας την εκτίναξη της θερμοκρασίας του σώματος στα ύψη μέσα σε λίγα λεπτά και μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη αναπηρία ή θάνατο.
Πρωτοφανείς θερμοκρασίες
Σε αρκετές περιοχές έχουν ήδη σημειωθεί πρωτοφανείς θερμοκρασίες φέτος. Τον Μάρτιο, τμήματα της Αργεντινής αντιμετώπισαν θερμοκρασίες έως και 10 βαθμούς Κελσίου ή 18 βαθμούς Φαρενάιτ πάνω από το κανονικό, ενώ τον Απρίλιο καταρρίφθηκαν ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών σε μεγάλα τμήματα της Ασίας.
«Τα κύματα καύσωνα και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα θα γίνονται όλο και πιο έντονα όσο ο κόσμος συνεχίζει να καίει ορυκτά καύσιμα», δήλωσε η Friederike Otto, κλιματολόγος στο Ινστιτούτο Grantham για την Κλιματική Αλλαγή στο Imperial College του Λονδίνου, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Κανείς δεν είναι ασφαλής, σημειώνει η έκθεση, η οποία διαπίστωσε ότι «στατιστικά απίθανοι» καύσωνες -αυτοί που έπεφταν πολύ έξω από τον ιστορικό κανόνα- σημειώθηκαν μεταξύ 1959 και 2021 σε περίπου 30% των περιοχών που αξιολογήθηκαν. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται το κύμα καύσωνα του 2021 στο βορειοδυτικό Ειρηνικό, όπου τα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών όχι απλώς έσπασαν αλλά κατέρρευσαν εντελώς, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους.
Στο Lytton της Βρετανικής Κολομβίας, οι θερμοκρασίες κορυφώθηκαν λίγο κάτω από τους 50 βαθμούς Κελσίου (121 βαθμούς Φαρενάιτ) τον Ιούνιο του 2021, σπάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ κατά σχεδόν 5 βαθμούς. Το χωριό καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς από πυρκαγιά λίγες ημέρες αργότερα.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το γεγονός θα ήταν σχεδόν αδύνατο χωρίς την κλιματική αλλαγή.
Κίνα και Ευρώπη αντιμετωπίζουν και αυτές κινδύνους
Τμήματα της Κίνας, συμπεριλαμβανομένου του Πεκίνου, και ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία και το Βέλγιο, αντιμετωπίζουν επίσης υψηλό κίνδυνο, σύμφωνα με την έκθεση.
Τα εκατομμύρια των ανθρώπων που ζουν σε αυτές τις πυκνοκατοικημένες περιοχές θα μπορούσαν να πληγούν σοβαρά από τους καύσωνες, ακόμη και αν αυτές οι χώρες είναι πιθανότερο να διαθέτουν πόρους για να μετριάσουν ορισμένες από τις χειρότερες επιπτώσεις.
Η έκθεση καλεί τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να προετοιμαστούν για φαινόμενα καύσωνα που ξεπερνούν κατά πολύ τις τρέχουσες θερμοκρασίες ρεκόρ, όπως η δημιουργία κέντρων ψύξης και η μείωση του ωραρίου για όσους εργάζονται έξω.
Υπάρχουν πολλές πολιτικές που μπορούν να εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις για να σώσουν ζωές, ανέφερε η Otto, όπως «η προετοιμασία σχεδίων διαχείρισης θερμικών κυμάτων, η διασφάλιση και ο έλεγχος της εφαρμογής τους, η ενημέρωση του κοινού για επικείμενα κύματα καύσωνα και η προστασία των ανθρώπων που είναι ευάλωτοι στις επιπτώσεις των θερμικών κυμάτων».
Τα πρωτοφανή φαινόμενα καύσωνα γίνονται όλο και πιο πιθανά καθώς ο κόσμος συνεχίζει να καίει ορυκτά καύσιμα, δήλωσε ο Lucas Vargas Zeppetello, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, του οποίου η έρευνα του 2022 διαπίστωσε ότι τα επικίνδυνα επίπεδα καύσωνα θα τριπλασιαστούν τουλάχιστον σε όλο τον κόσμο μέχρι το τέλος του αιώνα.
«Εξ ορισμού, δεν ξέρουμε τι θα μπορούσε να συμβεί αν μεγάλοι πληθυσμοί εκτεθούν σε πρωτοφανές στρες θερμότητας και υγρασίας», δήλωσε ο Vargas Zeppetello στο CNN, «αλλά οι καύσωνες τις τελευταίες δεκαετίες ήταν ήδη εξαιρετικά θανατηφόροι και υπάρχει σοβαρός λόγος ανησυχίας για το μέλλον»