Αξιολογική περικύκλωση και εντατικοποίηση, με προκάλυμμα ρεφορμιστικά συννεφάκια
Με απανωτές πρωτοβουλίες, το υπουργείο Παιδείας συνεχίζει να πλέκει τον ιστό της πολύμορφης επίθεσης απέναντι σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, να επιταχύνει το ρυθμό εφαρμογής της αντιλαϊκής πολιτικής στην εκπαίδευση, στις κατευθύνσεις της ΕΕ και του ΟΟΣΑ.
Με πρόσφατη εγκύκλιο ορίζει τις διαδικασίες υλοποίησης των υποχρεωτικών δημιουργικών εργασιών για τους μαθητές της Α’ και Β’ Λυκείου σε ένα τουλάχιστον από τα γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα με στόχο την «ανάπτυξη της δημιουργικής ικανότητας και την καλλιέργεια του ερευνητικού πνεύματος του μαθητή» (άρθρο 8-ΠΔ 46/2016).
Στην εγκύκλιο ορίζονται λεπτομερώς: η διαδικασία επιλογής των θεμάτων των εργασιών, η κατανομή των μαθητών ανά διδάσκοντα, οι υποχρεώσεις των εποπτευόντων εκπαιδευτικών, η εκπόνηση και παρουσίασή τους μέσα σε δύο διδακτικά εφτάωρα με αλλαγή των ωρολογίων προγραμμάτων και μεικτά τμήματα μαθητών ανάλογα με τους θεματικούς πυλώνες των εργασιών, οι κλίμακες περιγραφικής αξιολόγησης των μαθητών, η δημιουργία ατομικού φακέλου του μαθητή και δυνατότητα βελτίωσης του βαθμού του μαθητή στο αντίστοιχο μάθημα.
Παράλληλα, με άλλη εγκύκλιο το υπουργείο καθιστά υποχρεωτική την υλοποίηση στα Γυμνάσια Θεματικής Εβδομάδας με τίτλο «Σώμα και ταυτότητα», η οποία «αποσκοπεί στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μελών της σχολικής κοινότητας σε ζητήματα που άπτονται της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη και, κατά το τρέχον έτος, εστιάζει σε τρεις βασικούς άξονες: α) τη διατροφή και την ποιότητα ζωής, β) την πρόληψη του εθισμού και των εξαρτήσεων, και γ) τις έμφυλες ταυτότητες.»
Κατά τη Θεματική Εβδομάδα «η διδασκαλία των μαθημάτων του ωρολογίου προγράμματος μπορεί να διατηρηθεί με την προϋπόθεση να δημιουργηθούν οι κατάλληλες διασυνδέσεις και προεκτάσεις με το περιεχόμενο της Θεματικής Εβδομάδας… Κατά τη διάρκεια της θεματικής εβδομάδας οι σχετικές δράσεις καλύπτουν όλες τις διδακτικές ώρες». Επίσης «δύνανται να διοργανωθούν εντός του σχολείου και απογευματινές δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των γονέων με τη συμμετοχή του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων. Στις δράσεις αυτές συμμετέχουν και εκπαιδευτικοί σε εθελοντική βάση. Επισημαίνεται ότι αφενός οι μαθητές/τριες υποχρεούνται να παρακολουθούν κανονικά τις δράσεις της εβδομάδας, αφετέρου ότι κατά την υλοποίηση δράσεων για τους μαθητές/-τριες από εκπροσώπους συνεργαζόμενων φορέων η παρουσία του/της διδάσκοντα/διδάσκουσας κάθε τμήματος είναι υποχρεωτική».
Κοινό ιδεολογικό προκάλυμμα των δύο παραπάνω μέτρων αποτελεί ο ψευτοεναλλακτισμός και η υποτιθέμενη «προοδευτική και κριτική ματιά» της Εκπαίδευσης. Στην κοινωνία της ανεργίας, της απλήρωτης εργασίας, της υποταγής και των ιδανικών του κανιβαλισμού, οι μαθητές καλούνται να κάνουν… δημιουργικές εργασίες και, μιας που δεν έχουν να φάνε στο σπίτι τους, καλούνται να ασχοληθούν μια βδομάδα με… τη διατροφή και την ποιότητα ζωής. Δυστυχώς, όμως, τα προαναφερόμενα μέτρα εξυπηρετούν κάτι παραπάνω, κάτι χειρότερο από τις ρεφορμιστικές φαντασιώσεις που καμώνονται ότι έχουν οι εμπνευστές τους.
Πιο συγκεκριμένα. Με τις λεγόμενες «δημιουργικές εργασίες»:
• Ανοίγει ο δρόμος για την προώθηση του Εθνικού Απολυτηρίου, το οποίο, σύμφωνα με το πόρισμα Λιάκου, είχε ως απαραίτητη προϋπόθεση την εκπόνηση πραγματείας.
• Μπαίνει σε εφαρμογή το λεγόμενο portfolio του μαθητή, ο ατομικός φάκελος αξιολόγησης, που πέρα από το ότι θα ακολουθεί το παιδί στη ζωή του, εξατομικεύει το ζήτημα των επιδόσεων, της ανεργίας και της φτώχειας, αποσείοντας τις ευθύνες από το κράτος.
• Με βάση τα μοντέλα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών που εμπεριέχουν την αξιολόγηση από τους μαθητές, στη διαδικασία επιλογής λανθάνει και μια άτυπη «αξιολόγηση» των εκπαιδευτικών, καθώς υπάρχει το ζήτημα ποιος εκπαιδευτικός θα επιλέγεται από τους μαθητές και τι συνέπειες θα έχει αυτό.
• Εντατικοποιείται το ήδη υπερφορτωμένο πρόγραμμα των μαθητών του Λυκείου και, παρ’ όλους τους στόχους που ευαγγελίζεται, δίνουν ως κίνητρο τη βελτίωση του βαθμού. Αντίστοιχα, εντατικοποιείται η δουλειά και των εκπαιδευτικών.
Οι «δημιουργικές εργασίες» και η «θεματική εβδομάδα» έχουν τα παρακάτω κοινά στοιχεία:
• Με τις εξαγγελίες περί κριτικής σκέψης της δήθεν προοδευτικής κυβέρνησης, αποκρύπτεται εσκεμμένα ο ταξικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης. Αλήθεια, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το κεφάλαιο και ο ιμπεριαλισμός δεν στοχεύει στη δημιουργία φθηνού εργατικού δυναμικού και πειθήνιων εργαζόμενων; Στο αστικό δικό τους σχολείο χωρούν νεολαίοι σκεπτόμενοι και δημιουργικοί;
• Η υποκρισία χτυπάει κόκκινο: Οι μαθητές πεινάνε, αλλά μιλάνε για την υγιεινή διατροφή, οι πρόσφυγες τσακίζονται, αλλά υπάρχει ημέρα πρόσφυγα, ο αθλητισμός είναι μια βρόμικη μπίζνα, αλλά υπάρχει μέρα αθλητισμού κοκ. Η κοινωνία της βαρβαρότητας απενοχοποιείται για τα εγκλήματά της.
• Με άλλα λόγια, το… ερευνητικό πνεύμα θα καλλιεργηθεί μέσα από την εξαιρετικά «ενεργητική» διαδικασία του copy-paste, όπως έγινε και με τα περιβόητα πρότζεκτ, ή των αναθέσεων σε φροντιστήρια. Πινελιές εκδημοκρατισμού και ελευθερίας μέσα σε ένα αυταρχικό και εντατικό μαθησιακό πλαίσιο, για να χρυσώσουν το χάπι.
• Επίσης, τόσο οι «δημιουργικές εργασίες» όσο και οι δράσεις της «θεματικής εβδομάδας» θα χρησιμοποιηθούν ως «καλές πρακτικές» (όπως λέγεται) και για την «αυτοαξιολόγηση» της σχολικής μονάδας, μέτωπο που θα ανοίξει σύντομα και που θέλουν να οδηγήσει σε κατηγοριοποίηση και κλεισίματα σχολείων.
… και στα ΕΠΑΛ μαθητεία και ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών
Την ίδια στιγμή εφαρμόζονται οι διατάξεις του νόμου 4386/2016 για τη μαθητεία στα ΕΠΑΛ. Η «τάξη μαθητείας» απευθύνεται σε ενήλικες μέχρι 24 ετών, πτυχιούχους της τεχνικής εκπαίδευσης οι οποίοι θα εργάζονται 28 ώρες τη βδομάδα 4-5 μέρες για 9 μήνες και θα αμείβονται με το 70% του ανειδίκευτου εργάτη (το πτυχίο είναι άχρηστο!) καθαρά 16,84 ευρώ τη μέρα. Ο εργοδότης επιβαρύνεται με το ποσό των… 9,35ευρώ τη μέρα και έχει έναν εργαζόμενο ο οποίος έχει υπογράψει ατομική σύμβαση μαθητείας, όπου δηλώνει ότι θα «υπακούει στον εργοδότη… θα έχει εμφάνιση συμβατή με το εργασιακό περιβάλλον… θα σέβεται την κινητή και ακίνητη περιουσία της επιχείρησης… δεν θα δημιουργεί προβλήματα σε πελάτες κ.λπ.». Δηλαδή είναι εκτεθειμένος στην ασυδοσία των εργοδοτών, οι οποίοι έχουν το δικαίωμα της διακοπής της μαθητείας και να μην πληρωθεί ο μαθητής.
Η διάταξη δίνει την ευκαιρία (στην ουσία ανοίγει το δρόμο) στους εργοδότες να αντικαθιστούν το προσωπικό (ιδιαίτερα το ανειδίκευτο) με εργαζομένους που είναι σε καθεστώς πρακτικής άσκησης-μαθητείας, οι οποίοι μπορούν να ανακυκλώνονται κάθε χρόνο. Ταυτόχρονα εμπλέκει τους Συλλόγους Διδασκόντων των ΕΠΑΛ στο ρόλο της «εποπτείας» της μαθητείας, γεγονός με πολυεπίπεδες αρνητικές συνέπειες.
Το γεγονός ότι τα χαρακτηριστικά του εξαρτημένου ελληνικού καπιταλισμού και η φάση παραγωγικής αποσυγκρότησης στην οποία αυτός βρίσκεται θέτουν συγκεκριμένα περιοριστικά όρια στην παραπάνω κατεύθυνση δεν μειώνει καθόλου τη σημασία της. Έτσι κι αλλιώς, σε πρώτη φάση η ίδια η κρατική δομή (ιδιαίτερα οι Δήμοι και τα Νοσοκομεία) είναι εκείνη που θα εκμεταλλευτεί τις νέες προοπτικές ξεζουμίσματος των νέων εργαζομένων μέσω της «μαθητείας».
Ταυτόχρονα, στα ΕΠΑΛ εφαρμόζεται για πρώτη φορά η Υπουργική Απόφαση του Ιούνη, σύμφωνα με την οποία κατά το τέλος του πρώτου τετραμήνου (20 Γενάρη), “εφόσον έχει διαπιστωθεί ότι το άθροισμα των απουσιών του μαθητή είναι μεγαλύτερο από τον αριθμό απουσιών που χαρακτηρίζει τη φοίτηση ανεπαρκή, ο μαθητής χαρακτηρίζεται ως μη παρακολουθών και δεν λαμβάνεται υπόψη α) στα αριθμητικά δεδομένα του τμήματος για τις αναθέσεις των μαθημάτων, θεωρητικών και εργαστηριακών, καθώς και β) στον προγραμματισμό τμημάτων για το επόμενο σχολικό έτος, κενών και πλεονασμάτων των εκπαιδευτικών.”
Το υπουργείο… μεγαλόθυμα διευκρίνισε ότι, φέτος, η εφαρμογή της παραπάνω απόφασης δεν θα οδηγήσει σε κλείσιμο τμημάτων τα οποία κατά τη διάρκεια της χρονιάς μετατράπηκαν σε «ολιγομελή» και, άρα, ότι δεν θα μετακινηθούν μαθητές, αλλά ότι θα μετακινηθούν εκπαιδευτικοί από τμήματα όπου ο αριθμός μαθητών δεν δικαιολογεί δεύτερο καθηγητή σε εργαστήρια. Οι εκπαιδευτικοί αυτοί προορίζονται να καλύψουν, προφανώς, τις ανάγκες της μαθητείας αλλά και των εαρινών ΙΕΚ. Δεν φτάνει, λοιπόν, η περιπλάνηση στην αρχή της χρονιάς, η τοποθέτηση εκπαιδευτικών σε τέσσερα-πέντε σχολεία, έρχεται και η μετακίνηση στη μέση της χρονιάς.
Αμηχανία στους εκπαιδευτικούς
Η νέα αυτή βροχή ρυθμίσεων έχει δημιουργήσει εκνευρισμό στους εκπαιδευτικούς. Εκνευρισμός που δεν βρίσκει τρόπο να εκφραστεί αγωνιστικά, καθώς μπλοκάρεται από τη συνολική δύσκολη κατάσταση του λαϊκού κινήματος αλλά και από την καταιγίδα αυταπατών με την οποία οι εκπαιδευτικοί έχουν για χρόνια βομβαρδιστεί ιδιαίτερα από τη λεγόμενη «εκπαιδευτική αριστερά». Οι αυταπάτες για «δημιουργικές παρεμβάσεις» στην αστική εκπαίδευση που θα πάνε κόντρα στο DNA της δίνουν χώρο και χρόνο στην κυβέρνηση να εμπεδώσει μια «αξιολογική περικύκλωση» του κλάδου, ντυμένη με ρεφορμιστικό βερμπαλισμό και ανοησία.
Στην περίπτωση της μαθητείας τα πράγματα είναι χειρότερα. Μεγάλο τμήμα του κλάδου, πιεσμένο από την ανεργία των μαθητών, νομίζει ότι επιτελεί θετικό έργο ενώ στην πραγματικότητα αναγκάζεται να νομιμοποιήσει το μεροκάματο των 16 € (που στοιχίζει 9 € στα αφεντικά) αλλά και τις απολύσεις μεγαλύτερων εργαζόμενων με καλύτερα μεροκάματα από αυτούς που θα τους αντικαταστήσουν με το καθεστώς της μαθητείας. Άλλοι εκπαιδευτικοί συμμετέχουν στα τμήματα μαθητείας για να βρουν ώρες κάτω από τον εκβιασμό της εργασιακής ανασφάλειας.
Την κατάσταση έχει κάνει χειρότερη η στάση της ΟΛΜΕ, που κινείται στο φάσμα της φανατικής έως κριτικής υποστήριξης όλων αυτών των κυβερνητικών μέτρων.
Ενάντια σε αυτό το κλίμα, είναι αναγκαίο να συγκληθούν γενικές συνελεύσεις που θα κουβεντιάσουν για την ουσία και τις επιδιώξεις των μέτρων, που θα ξεπεράσουν την απολίτικη και διαλυτική γκρίνια σε σχέση με την «προχειρότητά τους», που θα απαιτήσουν την ανάκλησή τους και που θα αρχίσουν να ψηλαφούν δρόμους αντίστασης και πάλης. Είναι δύσκολος δρόμος, αλλά αυτό είναι που πρέπει να γίνει…
ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ