Τα FPV drones (First Person View), καθώς και τα αυτόνομα σμήνη, ειδικά όταν φέρουν αντιαρματικό φορτίο, έχουν αναδειχθεί σε σημαντικό εργαλείο τακτικής φθοράς στο σύγχρονο πεδίο μάχης. Η εμπειρία από τον πόλεμο στην Ουκρανία δείχνει πως τα συστήματα αυτά μπορούν να διαμορφώσουν, αλλά ίσως δεν μπορούν ακόμη να αλλάξουν καθοριστικά το παιχνίδι.
Στον παρακάτω πίνακα, με τη βοήθεια AI βασισμένης σε Open Source Intelligence (OSINT), παρουσιάζονται οι εκτιμώμενες τιμές για την πιθανότητα επιτυχούς εξουδετέρωσης στόχου από drone, Probability of Kill (PK), για τρείς τυπικές συνθήκες εμπλοκής βασισμένες σε αναφορές από το ουκρανικό μέτωπο.
Μέσα σε αυτά τα στατιστικά δεδομένα συνυπολογίζονται πολλαπλές παράμετροι, που καθορίζουν τα επιχειρησιακά όρια των drones, όπως : το χρονικό παράθυρο δράσης — δηλαδή το περιορισμένο διάστημα μέσα στο οποίο το drone μπορεί να δράσει αποτελεσματικά, είτε λόγω διάρκειας πτήσης, είτε λόγω τακτικής συγκυρίας και πρόσβασης στον στόχο — η εξάρτηση από το GPS και τον έλεγχο του H/M φάσματος, η ανίχνευση τους από τα ραντάρ, η φθαρτότητα σε ηλεκτρονικά αντίμετρα και active hard-kill συστήματα, οι καιρικές συνθήκες, ο βαθμός τακτικής επίγνωσης (πληροφόρησης) του συστήματος διοίκησης και ελέγχου (C2), το βάρος κεφαλής και, φυσικά, η ικανότητα αποφυγής τους από τον αντίπαλο.
Μπορώ λοιπόν να υποθέσω, με βάση τα δεδομένα του πίνακα, ότι το PK ενός FPV δύναται να μειωθεί ακόμη και στο 10% έναντι ενός άρματος που διαθέτει ικανοποιητική προστασία και καλά εκπαιδευμένο πλήρωμα. Στην περίπτωση αυτή θα χρειαζόταν τουλάχιστον 7 drones για πιθανότητα επιτυχίας 50% να εξουδετερωθεί το άρμα μάχης. Για πιθανότητα επιτυχίας 80% θα χρειαζόταν 16 drones και για πιθανότητα επιτυχίας 90 ή 99% να εξουδετερωθεί ο στόχος θα χρειαζόταν 22 ή 44 drones, αντίστοιχα.
Ο μαθηματικός τύπος που υπολογίζονται αυτές οι πιθανότητες είναι: . Όπου n ο αριθμός drones και a η επιθυμητή πιθανότητα επιτυχίας.
Στο γράφημα: «πιθανότητα επιτυχίας», φαίνεται πώς αυξάνεται (λογαριθμικά) η πιθανότητα να συμβεί τουλάχιστον μια επιτυχία όσο αυξάνεται ο αριθμός των drones με PK = 10%.
Ας εξετάσουμε τώρα ένα απλοποιημένο σενάριο:
Επιχειρούμε επιθετική ενέργεια με Τακτικό Συγκρότημα Επιλαρχίας (50 στοιχεία: άρματα + ΤΟΜΑ) εναντίον μιας ισχυρά οργανωμένης αμυντικής γραμμής.To πεδίο μάχης θεωρείται «διαφανές». Βρισκόμαστε στους χώρους εξορμήσεως έχοντας λάβει σχηματισμούς επιθετικής σμήνωσης. (Αυτό σημαίνει μέγιστη διασπορά και μείωση ίχνους στόχου). Διαθέτουμε επαρκή τακτική επίγνωση, εξαιρετική ενεργητική και παθητική προστασία, jammer, καθώς και High Power Microwave(HPΜ) anti-drone σύστημα («ψήνει» τα κυκλώματα των drones). Ο εχθρός για να μας αποδιοργανώσει εκτελεί αντεπίθεση με ένα αυτόνομο σμήνος 250 drones σε δυο κύματα. Σε πρώτο κύμα με 50 drones- decoys (δολώματα), για κορεσμό συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου, απόσπαση πυρών και HPM παλμών και σε δεύτερο κύμα 200 επιθετικά με αντιαρματικό φορτίο.
Με βάση το σενάριο και τα δεδομένα του πίνακα μπορούμε να θεωρήσουμε ένα αρκετά χαμηλό PK για τα drones , έστω 5%. Από τη μαθηματική προσομοίωση: , προκύπτει ότι ο μέγιστος αριθμός στόχων που αναμένεται να εξουδετερωθεί είναι περίπου 9, δηλαδή 18% απώλειες. Όπου d αριθμός drones ανά στόχο (d=4) και u ο αριθμός των στοιχείων (άρματα/ΤΟΜΑ).
Για να πετύχει ο αντίπαλος μας αυτό το αποτέλεσμα θα χρειαζόταν να δεσμεύσει ένα μεγάλο μέρος των πόρων του συστήματος C4I, ενώ θα διέθετε ένα περιορισμένο χρονικό παράθυρο δράσης, χωρίς έγκαιρη επαναληπτική δυνατότητα.
Βέβαια θα είχαμε υποστεί ένα σημαντικό τακτικό πλήγμα, ενώ το κόστος του αντιπάλου μας θα ήταν αρκετά μικρότερο συγκριτικά με τα άρματα/ΤΟΜΑ που θα είχε εξουδετερώσει.
Ωστόσο, το πιθανότερο για το αντίπαλο μας θα ήταν να μην έχει πετύχει αποφασιστική υποβάθμιση της μαχητικής μας ισχύος. Στην περίπτωση αυτή το τελευταίο που ίσως θα έβλεπε, θα ήταν οι ερπύστριες των αρμάτων μας να περνάνε πάνω από τις αμυντικές του θέσεις.
Αν παρατηρήσουμε το διάγραμμα «εξουδετέρωσης στόχων» βλέπουμε, ότι για να επιτευχθεί μια αποφασιστική εξάντληση ισχύος , ας πούμε 40 % απώλειες ή εξουδετέρωση 20 στόχων, θα χρειαζόταν: 10 drones ανά στόχο, δηλαδή σμήνος 500 επιθετικών drones!
Ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να προσομοιωθεί ολοκληρωμένα μ’ ένα στοχαστικό πολεμικό παίγνιο τύπου «Janus» στη Σχολή Πεζικού ή στη Σχολή Τεθωρακισμένων. Η βάση δεδομένων του «Janus» υποστηρίζει την προσομοίωση με αλληλεπίδραση του συνόλου των εμπλεκόμενων συστημάτων στη μάχη και έτσι μπορούμε να ανιχνεύσουμε τις τάσεις των Hits & kills, καθώς και τις αντίστοιχες καταναλώσεις ισχύος και πυρομαχικών.
Όμως εδώ υπάρχει και κάτι συγκλονιστικό, που δεν γίνεται να προσομοιωθεί. Είναι ο πολεμιστής από έναν «πολύ παλιό κόσμο», που κουβαλάμε όλοι βαθιά μέσα μας κι αυτό έχει τόσο μεγαλείο, που πιστέψετε με, δεν χωράει στις εξισώσεις μας.
Όταν τα «λογαριθμικά» σμήνη των drones κρύψουν τον ορίζοντα, το πεζικό θα αποβιβαστεί από τα τεθωρακισμένα οχήματα του Τακτικού Συγκροτήματος. Τότε, η λοχίας με τον κωδικό «Judy» θα διατηρήσει την ψυχική επαφή της ομάδας της και θα ενεργήσει ταχεία ανάπτυξη σε πλήρη περίμετρο, για ανοιχτή μάχη. Θα δώσει εντολή στον δεύτερο υπαξιωματικό της, με τον κωδικό «Nick» να ενεργοποιήσει τον φορητό του laser dazzler, για καταστολή πλοήγησης και οπτικών αισθητήρων. Οι δυο τους θα απορροφήσουν τα πρώτα πυρά, ενώ η υπόλοιπη ομάδα θα συνεχίσει να εμπλέκει με αντιαεροπορικές βολές τα εισερχόμενα drones μειώνοντας δραστικά το PK τους.
Είμαι σίγουρος, πως μια τέτοια καλά εκπαιδευμένη και ατρόμητη ομάδα πεζικού έχει τη δύναμη, μέσα από τα υπέροχα λάθη της να ανακαλύψει την πορεία δράσης στο ρευστό πλαίσιο της πραγματικότητας. Να προσαρμοστεί αποτελεσματικά σπάζοντας τα μοτίβα και να νικήσει ακόμη και τους αποκεντρωμένους κβαντικούς αλγόριθμους ενός αυτόνομου σμήνους, που εισέρχεται στον τομέα της.
Πολεμιστές όπως η «Judy» και ο «Nick» μπορεί να χάνονται μέσα στη θύελλα της μάχης, μα νιώθω πως για εκείνους είναι ένα αστρικό ταξίδι, στο βιολετί ηλιοβασίλεμα.
Νικόλαος Κατσίκας
Αντιστράτηγος ε.α (ΠΖ)
BEd, BSc, MSc