Το λιποθυμικό επεισόδιο ή λιποθυμία είναι μία ξαφνική, αλλά σύντομη απώλεια των αισθήσεων, που οφείλεται σε προσωρινή μείωση της αιματικής ροής προς τον εγκέφαλο με συνέπεια τη μειωμένη οξυγόνωση του εγκεφάλου, που έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια συνείδησης. Το επεισόδιο τις περισσότερες φορές διαρκεί λιγότερο από μερικά λεπτά και συνήθως ο ασθενής ανανήπτει γρήγορα και πλήρως. Ο ιατρικός όρος για τη λιποθυμία είναι «συγκοπή».
Επιδημιολογία
Είναι αρκετά συχνή, καθώς περίπου 1 στους 3 ανθρώπους θα υποστούν κάποια στιγμή στη ζωή τους ένα λιποθυμικό επεισόδιο.
Πιθανά συμπτώματα πριν τη λιποθυμία (με τη σειρά που εξελίσσονται)
- Αίσθηση αδυναμίας
- Ωχρό δέρμα
- Εφίδρωση
- Επιπόλαιη αναπνοή
- Χαμηλή αρτηριακή πίεση
- Ζάλη
- Βραδύς και αδύναμος σφυγμός
- Απώλεια των αισθήσεων
Τι συμβαίνει κατά τη λιποθυμία;
- Ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται το περιβάλλον
- Δεν κάνει συντονισμένες κινήσεις
- Οι μύες είναι χαλαροί
- Πιθανοί σπασμοί των μυών του προσώπου και των άνω και κάτω άκρων
- Τα αντανακλαστικά δεν λειτουργούν
Διάκριση των όρων «συγκοπή» και «λιποθυμία»
Η συγκοπή, περιγράφει την παροδική απώλεια της συνείδησης και δεν πρέπει να συνδέεται με έννοιες όπως η ανακοπή, καρδιακή προσβολή ή καρδιακό arrest (σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως χρειάζεται άμεση ιατρική παρέμβαση για να επανέλθει ο ασθενής). Ο όρος λιποθυμία είναι ένας γενικότερος όρος, ευρύτερος της συγκοπής, καθώς μπορεί να αφορά και σε καταστάσεις που δεν έχουμε πλήρη απώλεια συνειδήσεως.
Ποια είναι τα αίτια της λιποθυμίας;
Δεν έχουν όλα τα λιποθυμικά επεισόδια την ίδια βαρύτητα και η αιτιολογία τους ποικίλλει από πολύ απλά και εύκολα αναστρέψιμα αίτια έως πολύ σοβαρή καρδιακή νόσο.
Γενικά, το αίτιο σε κάθε απλή λιποθυμία είναι η κακή οξυγόνωση του εγκεφάλου. Αυτή μπορεί να οφείλεται σε ελάττωση του οξυγόνου στον αέρα ή σε ελλιπή μεταφορά του οξυγόνου στον εγκέφαλο από το αίμα, ή ακόμα και σε ψυχογενή αίτια. Έτσι, συμβαίνουν λιποθυμίες σε κλειστούς χώρους, μετά από παρατεταμένη ορθοστασία, μετά από έντονη προσπάθεια, μετά την απότομη έγερση από το κρεβάτι, ή ακόμα και όταν κάποιος νιώθει έντονο φόβο.
Ειδικότερα, ένα λιποθυμικό επεισόδιο μπορεί να οφείλεται σε:
- Σοκ
- Αναιμία
- Υπογλυκαιμία
- Αφυδάτωση
- Υπερβολική άσκηση
- Εμμηνόροια
- Καρδιαγγειακά προβλήματα
Επομένως, η απώλεια συνείδησης αντιμετωπίζεται ως επείγουσα ιατρική κατάσταση μέχρι να ανακουφιστούν τα συμπτώματα και να γίνει γνωστή η αιτία.
Ποιες είναι οι πρώτες βοήθειες που εφαρμόζονται σε ένα λιποθυμικό επεισόδιο;
Τι κάνω αν είμαι μόνος, -η μου και λιποθυμήσω;
- Ξαπλώστε ή καθίστε κάπου άνετα. Για να μειώσετε την πιθανότητα να λιποθυμήσετε ξανά, μην σηκώνεστε πολύ γρήγορα.
Τι κάνω αν κάποιος άλλος λιποθυμήσει;
- Αν κάποιος νιώθει ότι του έρχεται να λιποθυμήσει, υποδείξτε του να παίρνει βαθιές αναπνοές, καθώς εσείς ελέγχετε τον σφυγμό του.
- Αν τελικά δεν καταφέρετε να αποτρέψετε τη λιποθυμία, ξαπλώστε το άτομο σε ύπτια θέση και ανασηκώστε τα πόδια του πάνω από το επίπεδο της καρδιάς, στηρίζοντάς τα σε μία καρέκλα ή σε δύο μαξιλάρια, περίπου 20-30 εκ. από το έδαφος, για να διευκολύνετε την αιμάτωση του εγκεφάλου. Καλό είναι να παραμείνει ξαπλωμένος για τουλάχιστον 10-15 λεπτά.
- Χαλαρώστε τα ρούχα γύρω από τον λαιμό, τον θώρακα και την κοιλιά (ζώνη, γραβάτα, στηθόδεσμος κτλ.) και οτιδήποτε σφίγγει τον ασθενή.
- Φροντίστε να μπορεί να αναπνέει ελεύθερα.
- Τοποθετήστε το σώμα σε πλάγια θέση ανάνηψης και το κεφάλι στο πλάι για αποφυγή εισρόφησης.
- Ελέγξτε αν το άτομο φορά τεχνητές οδοντοστοιχίες και αφαιρέστε τις.
- Αν είστε σε κλειστό χώρο, ανοίξτε ένα παράθυρο, για να μπει αέρας και απομακρύνετε τους παρευρισκόμενους από γύρω του.
- Ελέγξτε αναπνοή και σφυγμό (ξανά).
- Δεν ρίχνετε νερό στο πρόσωπο του θύματος, διότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος πνιγμονής. Αν διψά, απλώς βρέξτε λίγο τα χείλη του.
- Δεν κάνετε άσκοπες μετακινήσεις, γιατί δεν γνωρίζετε αν έχει αποκτήσει κακώσεις στη σπονδυλική στήλη ή τον αυχένα από την πτώση.
- Αν λιποθυμήσει ένα άτομο που αιμορραγεί, τότε στις πρώτες βοήθειες περιλαμβάνεται η αντιμετώπιση της αιμορραγίας με την άσκηση πίεσης στο σημείο της αιμορραγίας.
- Μείνετε δίπλα του μέχρι να ξαναβρεί τις αισθήσεις του.
- Όταν συνέλθει, δεν πρέπει να σηκωθεί για 15’ περίπου.
- Όταν συνέλθει εντελώς, δώστε του να πιει κάτι γλυκό.
- Αν η αιτία της λιποθυμίας δεν είναι ξεκάθαρη και απλή (π.χ., φόβος), εξασφαλίστε την ασφαλή μετάβασή του σε ένα νοσοκομείο.
- Αν το λιπόθυμο άτομο δεν συνέρχεται, ζητήστε ιατρική βοήθεια επειγόντως.
Πηγές:
https://medlineplus.gov/ency/article/003092.htm
https://www.medicalnewstoday.com/articles/182524#what-is-fainting
https://www.mayoclinic.org/first-aid/first-aid-fainting/basics/art-20056606
http://www.eponline.gr/lipothimia-sigopi/
Μοίρα, Α. (2000). Οι πρώτες βοήθειες για την οικογένειά σας. Ειδ. Έκδ. του περιοδικού Vita.
ΕΝΕ, «πρώτες βοήθειες – αγωγή υγείας σε σχολεία».
Πατέστος, Δ. (2016). Πρώτες Βοήθειες «γιατροί του κόσμου».
Γράφει η Άννα-Μαρία Παδιού, σπουδάστρια του Δ.ΙΕΚ του Γ.Ν. Τρικάλων στην ειδικότητα του Βοηθού Νοσηλευτικής Χειρουργείου, υπό την επίβλεψη της Ειρήνης Μπορμπότη, Προϊσταμένης ΤΕΠ M.Sc Δ.Μ.Υ και εκπαιδεύτριας του Δ.ΙΕΚ του Γ.Ν. Τρικάλων.
Μείνετε συντονισμένοι στο trikalaIN.gr, καθώς ακολουθούν νέα εβδομαδιαία άρθρα.