Ταξίδι στην βόρειο Σκανδιναβία πραγματοποίησε από 29 Ιουλ. μέχρι 10 Αυγ. 2021 ο γράφων, μέλος του ΕΟΣ Αχαρνών και του Συλλόγου Πεζοπορίας Ορειβασίας Τρικάλων, ορειβάτης και ταξιδευτής του κόσμου. Το ταξίδι ήταν ορειβατικό και τουριστικό και περιελάμβανε και τις τρεις σκανδιναβικές χώρες με κύριο στόχο το προσκύνημα στο Βόρειο Ακρωτήριο, το βορειότερο άκρο της Ευρώπης, εκεί όπου ο κόσμος τελειώνει. Συντροφιά του γράφοντος ήταν οι Γιώργος Ζαχαράκης και Γιώργος Καμπανός, πρόεδρος και αντιπρόεδρος του Φυσιολατρικού Συλλόγου Ηρακλείου, παλαιοί φίλοι και σύντροφοί μου.
Η πρώτη ημέρα ήταν αφιερωμένη στην επίσκεψη στην Στοκχόλμη, πρωτεύουσα της Σουηδίας, ωραία μητρόπολη του Βορρά. Την 30 Ιουλ. ο γράφων πρόλαβε μια επίσκεψη στο Ιστορικό Μουσείο της Σουηδίας πριν φύγουμε, όπου είχε την ευκαιρία να δει συνοπτικά όλη την Ιστορία της Σκανδιναβικής Χερσονήσου, της οποίας Ιστορίας το κλειδί ήταν και παραμένει η Σουηδία. Οι Βίκιγκς, αρχαία φυλή της Χερσονήσου κυριάρχησαν στην ευρωπαϊκή Ιστορία από το 750 έως το 1100υπό το όνομα Νορμανδοί, άνθρωποι του Βορρά, καλοί πολεμιστές, αλλά απολίτιστοι και δεν μπόρεσαν να αφήσουν ρίζες στις χώρες όπου κυριάρχησαν, Γαλλία, Αγγλία, Νότια Ιταλία και Ρωσία (οι Βυζαντινοί κατάφεραν και τους απέκρουσαν). Ήταν τόσο τρομερή η φήμη τους ώστε οι δύστυχοι Άγγλοι είχαν για αιώνες την προσευχή ”Θεέ, σώσε μας από την οργή των Βορείων”. Η Σουηδία άρχισε να οργανώνεται ως κράτος τον 11ο αιώνα. Το 1391 η ισχυρή βασίλισσα Μαργαρίτα με την Συνθήκη του Κάλμαρ ένωσε την Σουηδία με την Νορβηγία και Δανία σε Ένωση, πλην όμως οι δεσμοί ήταν χαλαροί. Η Σουηδία έγινε ισχυρό κράτος τον 16ο αιώνα υπό τον βασιλιά Γουσταύο Βάζα, πατέρα του σουηδικού έθνους, ο οποίος οργάνωσε το κράτος, υπέταξε τους τοπάρχες, έγινε κεφαλή της Εκκλησίας, βοήθησε τον Προτεσταντισμό να επιβληθεί στην Σκανδιναβία και έκανε την Σουηδία μεγάλη ευρωπαίκή δύναμη σε μια εποχή που άλλοι ισχυροί ηγέτες ισχυροποιούσαν τα δικά τους κράτη σημαδεύοντας την μελλοντική ευρωπαική Ιστορία (Κάρολος Ε’ στην Ισπανία, Φερδινάνδος Α’ στην Αυστρία, Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής στην Τουρκία, Ερρίκος Η’ στην Αγγλία και Ιβάν ο Τρομερός στην Ρωσία). Τον 17ο αιώνα η Βαλτική Θάλασσα ήταν σουηδική λίμνη και όλη η Σκανδιναβία σουηδική κτήση. Η Σουηδία έλαβε μέρος στον θρησκευτικό Τριακονταετή Πόλεμο (1618-1648) που συντάραξε την Ευρώπη στο πλευρό των Προτεσταντών, αλλά ο Μέγας Πέτρος της Ρωσίας κατάφερε να νικήσει τον Κάρολο της Σουηδίας κατά τον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο το 1711 και να ιδρύσει σε πρώην σουηδικά εδάφη την Αγία Πετρούπολη στην βαλτική ακτή.
Η Νορβηγία των Βίκιγκς ήταν από το 1600 έως το 1800 κτήση της Δανίας και από το 1800 έως το 1905 σουηδική κτήση, κατ’όνομα ενωμένο βασίλειο. Για αιώνες οι βόρειοι Νορβηγοί εμπορεύοντο με τους γείτονες Ρώσους (τους έδιναν ψάρια και οι Ρώσοι εργαλεία, κοσμήματα και αλάτι) ενώ οι νότιοι Νορβηγοί εμπορεύοντο με την Χανσεατική Ένωση, την πρώτη ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα κατά τον Μεσαίωνα. Το 1939 κατακτήθηκε από τον γερμανικό στρατό. Ο Χίτλερ ήθελε να απαγορεύσει στους Αγγλογάλλους να έχουν από θαλάσσης πρόσβαση στον σουηδικό σίδηρο, πράγμα απαραίτητο για διεξαγωγή πολέμου. Από το 1945 είναι ανεξάρτητη και μέλος του ΝΑΤΟ με την οικονομία της να ανθίζει χάριν του πετρελαίου που βρέθηκε στα ανοιχτά της.
Πίσω στο ταξίδι μας, την 30 Ιουλίου απογειωθήκαμε και μέσω πτήσεων στο Όσλο και Μπόντα προσγειωθήκαμε αργά το βράδυ στην γραφικότατη κωμόπολη Σβόλβαερ Νορβηγίας, πρωτεύουσα των Νήσων Λοφότεν, το καμάρι της Νορβηγίας, εκεί όπου παράγεται το γνωστό μουρουνέλαιο από το ομώνυμο ψάρι. Κατά την πτήση και περί ώρα 22.00 ο ουρανός έδιωξε για χάρη μας τα σύννεφα και είδαμε από το μικρό μας αεροπλάνο ένα από τα μεγαλειωδέστερα θεάματα της ζωής μας. Τον Ήλιο του Μεσονυκτίου.
Τα νησιά Λοφότεν προεξέχουν της βόρειας νορβηγικής ακτής και εισχωρούν στον Ατλαντικό. Έχουν χαμηλά βουνά με δυσκολώτατη ανάβαση λόγω του πετρώδους και βραχώδους χαρακτήρα τους και τα δάση είναι επίσης λίγα και χαμηλού ύψους (κυρίως σημύδα). Υπάρχει πλήθος παγετωνικών λιμνών μικρών σε μέγεθος. Βρέχει συχνά το καλοκαίρι και οι θερμοκρασίες σπανίως ξεπερνούν τους 16 βαθμούς Κελσίου. Οι άνεμοι έρχονται ισχυροί από τον Ατλαντικό, το όλο τοπίο όμως είναι υπέροχο με μικρότερα ή μεγαλύτερα νησιά που συνδέονται με γέφυρες και χωριά και κωμοπόλεις καθαρές και περιποιημένες και με οικίες ξύλινες βαμένες συνήθως μπλέ και βυσινί, τυπικής σκανδιναβικής αρχιτεκτονικής, χάρμα οφθαλμών.
Η 31 Ιουλ. ήταν αφιερωμένη στην πρώτη μας ανάβαση. Με εκκίνηση από υψόμετρο 0 την 10.00 πμ. φθάσαμε την 13.00 στην κορυφή Φλέγια (υψ.550μ.) και ακολούθως στην κορυφή Γκέϊντα (υψ. 500μ.) την 14.00, οι οποίες ευρίσκονται κοντά στην πόλη. Επιστρέψαμε στην πόλη την 16.00. Ας μην απατάται κανείς από τα χαμηλά υψόμετρα των Λοφότεν. Διαβεβαιώ οτι είναι σκληρότατες αναβάσεις σε δύσκολο πετρώδες έδαφος και πολλοί ορειβάτες ορειβατούν εκεί. Η προσέγγιση στην Γκέίντα απαιτεί χρήση σχοινιών και 4 άκρων. Ήμαστε επίσης τυχεροί που δεν έβρεξε καθόλου.
Η Κυριακή 1 Αυγ. ήταν μια ακόμη ημέρα πεζοπορίας. Επιλέξαμε την περιοχή Τζέλμπαρκτιντ , η οποία θεωρείται ό’τι καλύτερο διαθέτει η ευρύτερη περιοχή του Σβόλβαερ. Η Τζέλμπαρκτιντ προσεγγίζεται από ένα ύψωμα και στην άλλη πλευρά του λόφου υπάρχουν δύο αρκετά μεγάλες γραφικές λίμνες με δάση σε ένα τοπίο που θυμίζει Καναδά. Η πορεία από την πόλη άρχισε την 09.00 και περί 10.30 ήμαστε στην κορυφή απολαμβάνοντας μια υπέροχη θέα στα δυτικά με μικρές και μεγάλες λίμνες και τα αιχμηρά βουνά πέραν αυτών. Η κατάβαση έγινε μέσω ενός αισθητικού δάσους και η επιστροφή στο Σβόλβαερ απαιτούσε παραλίμνια πεζοπορία στην ανατολοκή πλευρά της λίμνης Λέϊροσπελεν, η οποία μας προσέφερε μια ανεπανάληπτη εμπειρία της αγνής, καθαρής και πανέμορφης νορβηγικής φύσης. Λίγο πριν την είσοδο στην πόλη ο γράφων μόνος του ανέβηκε μια ακόμη δύσκολη κορυφή της περιοχής, την Κόνγκστινταν, υψ.500μ. που δεσπόζει της λίμνης με ανάβαση 1 ώρας, χρησιμοποιώντας σε κάποια σημεία τα 4 άκρα και επέστρεψε στηνπόλη την 17.00 με συνολική ημερήσια πορεία 8 ωρών.
Την Δευτέρα 2 Αυγ. με μισθωμένο αυτοκίνητο η συντροφιά διέσχισε όλη την δυτική πλευρά των Λοφότεν και μικρό μέρος της ανατολικής ορμώμενοι από Σβόλβαερ. Τα τοπία με τις λίμνες, τα βραχώδη αιχμηρά βουνά και τα φιόρδ Τρολ, Βάτερλαντ και Φαλκ ήταν πέραν περιγραφής ωραία σε ένα ταξίδι συνολικά 380 χλμ. Στην διαδρομή είδαμε και τον τρόπο ζωής των Νορβηγών της υπαίθρου, οι οποίοι στην απέραντη ακτή τους ταξιδεύουν με τροχόσπιτα, κυρίως αυτοκινούμενα, είναι η χώρα με τα περισσότερα τροχόσπιτα στην Ευρώπη. Τα ίδια τα Λοφότεν στερούνται αγρών, η κτηνοτροφία είναι λίγη και στηρίζονται στην αλιεία (βακαλάου-μουρούνας) και στον τουρισμό. Πολύ ενδιαφέρον ήταν επίσης και το μουσείο των Βίκιγκς που δείχνει τον τρόπο ζωής και τις θρησκευτικές αντιλήψεις τους.
Την Τρίτη 3 Αυγ. φύγαμε αεροπορικώς από Σβόλβαερ και μέσω Μπόντα και Τρόμσα καταλήξαμε στην βόρεια πόλη Λάξελβ, από όπου με λεωφορείο φθάσαμε αργά το απόγευμα στην ακόμη βορειότερη πόλη Χόνιγκσβογκ όπου καταλύσαμε σε ένα κάμπιγκ με ξύλινα σπίτια 6 χλμ. βορείως της μικρής πόλης. Η φύση στον σκανδιναβικό βορρά είναι πτωχή. Εκεί όπου τελειώνει η τάϊγκα (δέντρα ελάτης) αρχίζει η τούντρα, περιοχή όπου δεν φυτρώνουν δέντρα. Υπάρχει αρκετό χορτάρι για την βοσκή των ταράνδων (είναι χιλιάδες) και δεν υπάρχουν και μεγάλα υψόμετρα. Υπάρχουν όμως πολλές παγετωνικές λίμνες και λιγότερο εντυπωσιακά μικρά φιόρδ. Ο πληθυσμός είναι μικρός και στηρίζονται στον τουρισμό. Εκεί στον βορρά η δύση του ηλίου είναι-θεωρητικά – την 23.00 και η ανατολή -θεωρητικά πάλι- την 1.30πμ. χωρίς να επέρχεται το σκότος από 14 Μαρτίου μέχρι 29 Σεπτεμβρίου. Στην πραγματικότητα, στον βορρά ο ήλιος ανατέλλει μια φορά τον χρόνο και δύει μια φορά τον χρόνο σε σχέση με την θέση που έχει ο βορράς κοντύτερα ή μακρύτερα από τον ήλιο ανάλογα με την ετήσια περιστροφή του άξονα της Γης περί τον ήλιο.
Η συννεφιασμένη Τετάρτη 4 Αυγ. ήταν η σημαντικότερη της αποστολής και μια από τις σημαντικότερες της ζωής μας. Με λεωφορείο αφιχθήκαμε την 11.30 στο Βόρειο Ακρωτήριο , το βορειότερο άκρο της ευρωπαϊκής ηπείρου, εκεί όπου ο κόσμος τελειώνει. Μπροστά μας εκτεινόταν με όλο του το μεγαλείο ο Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός. Ρίγος κατέλαβε τον γράφοντα με την σκέψη οτι αρκετά βορειοδυτικά σε κάποιο σημείο του ωκεανού ευρίσκεται ο Βόρειος Πόλος της Γης. Το Βόρειο Ακρωτήριο ευρίσκεται επί της νήσου Μαγκερόγια και ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1573 από τον Άγγλο πλοίαρχο Κάνσελορ, ο οποίος προσπαθούσε να φθάσει στην Κίνα μέσω του βορείου ωκεανού(τελικά δεν τα κατάφερε). Κατάλαβε οτι εδώ τελειώνει η Ευρώπη και ονόμασε το ακρωτήριο ύψους άνω των 300μ. που προεξείχε των άλλων ακρωτηρίων Βόρειο Ακρωτήριο (Νorth Cape). Από το 1665 άρχισαν να έρχονται μέσω Νορβηγίας διάφοροι πλούσιοι ευγενείς από Ιταλία και Γαλλία και ο Σουηδός βασιλιάς το 1873. Η κυβέρνηση της Νορβηγίας κατασκεύασε δρόμο που ενώνει την Μαγκερόγια με την ηπειρωτική ακτή το 1959 και έκτοτε το Β. Ακρωτήριο αποτελεί προσκύνημα για Ευρωπαίους και άλλους προσκυνητές, κάποιοι εκ των οποίων είναι και Έλληνες. Ο γράφων έπεσε και φίλησε το χώμα. Στο μουσείο του Ακρωτηρίου υπάρχουν πολλές πληροφορίες και φωτογραφίες και ένα μικρό απέριττο εκκλησάκι το οποίο περιέχει-εκτός από κάποια καθίσματα-τα 3 σύμβολα του Χριστιανισμού, τα μόνα κοινά για όλους τους κλάδους του, τον Χριστό Εσταυρωμένο, τον Σταυρό και την Αγία Τράπεζα. Η ημέρα πέρασε με μια πορεία του γράφοντος στα πέριξ του Ακρωτηρίου διαρκείας 3 ωρών όπου θαύμασα την άδενδρη μεν, πλην επιβλητική φύση του Βορρά με πλούσιο γρασίδι, βοσκή χιλιάδων ταράνδων, τα κοπάδια των οποίων συναντά κάποιος παντού, ποτάμια και λίμνες, ενδιαίτημα χιλιάδων γλάρων, θεάματα υπέροχα μέσα στην μαγεία του Μεγάλου Βορρά.
Αποχαιρετήσαμε την Πέμπτη 5 Αυγ. το κάμπιγκ με μια ωραία έκπληξη. Κοπάδι ταράνδων πέρασε μέσα από το κάμπιγκ και μπορέσαμε να φωτογραφήσουμε από κοντά αυτά τα υπέροχα ζώα, την ψυχή του Βορρά, το φαινόμενο αντοχής. Μετά από αλλαγές λεωφορείων και άλλων μεταφορικών μέσων αποχαιρετήσαμε την ωραία Νορβηγία και το βράδυ καταλύσαμε στο χωριό των 350 κατοίκων Ίναρι της Φινλανδίας, 100 χλμ. από τα νορβηγικά σύνορα. Στον δρόμο συναντήσαμε και ένα τεράστιο ελάφι μους, μεγέθους ημιόνου, αντίστοιχου του καριμπού της Βόρειας Αμερικής. Αυτά μπορούν να κυνηγηθούν, ενώ το κυνήγι ταράνδου απαγορεύεται, διότι είναι ατομική ιδιοκτησία αυτού που κατέχει το κομμάτι δάσους όπου διαβιούν. Το Ίναρι είναι γνωστό τουριστικό κέντρο για χειμερινές και θερινές δραστηριότητες και διαθέτει την ωραιότατη μεγάλη λίμνη Ίναρι, η οποία τροφοδοτείται από τον επίσης μεγάλο ποταμό Γιενισκιόκι. Η Φινλανδία γενικώς δεν διαθέτει βουνά με το μεγαλύτερο υψόμετρο των λόφων της να φθάνει τα 500 μέτρα. Στην πραγματικότητα είναι ένα τεράστιο δάσος ελάτης, σημύδας και άλλων ειδών για το οποίο οι Φινλανδοί υπερηφανεύονται οτι ”τα δάση μας είναι τόσο πολλά, ώστε εκεί χωρούν όλοι”. Επίσης, μεγάλοι ποταμοί διασχίζουν την τεράστια χώρα, η οποί έχει τόσο πολλές λίμνες, ώστε η Φινλανδία ονομάζεται ”η χώρα των 1000 λιμνών”, όπως ο γράφων είδε ιδίοις όμμασιν σε άλλο ταξίδι του στα νότια της χώρας.
Σε έναν τέτοιο παράδεισο πεζοπόρησαν οι τρεις φίλοι την 6 Αυγ. από 09.30 έως την 14.30 στο γειτονικό δάσος που διασχίζει ο Γιενισκιόκι και ο γράφων από ένα σημείο και μετά ανέβηκε μόνος του στην κορυφή του λόφου Ότσαμο (υψ.420μ.), η οποία του χάρισε μια πανοραμική θέα των γύρωθεν απέραντων δασών του Βορρά με διάσπαρτες λίμνες, θέαμα πέραν περιγραφής.
Σάββατο, 7 Αυγ. αναχώρηση από Ίναρι για Ίβαλο, 40 χλμ. νοτίως με λεωφορείο και από εκεί με μισθωμένο αυτοκίνητο για Ροβανιέμι. Την 14.00 ευρεθήκαμε στο κέντρο του Εθνικού Πάρκου Σααρισέλκα, ενός από τα πιο φημισμένα της Φινλανδίας. Εκεί ο γράφων βρήκε την ευκαιρία να πεζοπορήσει για 2 ώρες θαυμάζοντας για μια ακόμη φορά μια πανοραμική θέα από την κορυφή του λόφου, όπου καταλήγει τελεφερίκ για τους σκιέρ του χειμώνα. Οι τάρανδοι πάντα άφθονοι. Στην συνέχεια και απολαμβάνοντας την θαυμάσια φύση φθάσαμε την 19.30 στο ωραίο Ροβανιέμι, πρωτεύουσα της φινλανδικής Λαπωνίας και κατοικία του Άγιου Βασίλη, πόλη περίπου 60.000 κατοίκων. Υπόψιν οτι από την γραμμή Νάρβικ Νορβηγίας-Κίρουνα Σουηδίας- Ροβανιέμι Φινλανδίας περνά ο Αρκτικός Κύκλος και βορείως εκτείνεται η Αρκτική. Το Ροβανιέμι διασχίζει ο μέγας ποταμός Κεμιγιόκι, μήκους 512 χλμ., ο οποίος εκβάλλει στον Βοθνιακό Κόλπο.
Την 8 Αυγ. επισκεφθήκαμε το χωριό του Άγιου Βασίλη. Ο Άγιος Βασίλης δεν είναι ένας τυχαίος άγιος, αγαπητοί αναγνώστες. Είναι ο Άγιος των Παιδιών. Επομένως, είτε υπάρχει, είτε δεν υπάρχει, υπάρχει. Το Πάρκο αυτό κατά τους χειμερινούς μήνες είναι από τα πλέον επισκέψιμα μέρη της Φινλανδίας. Πολύ ενδιαφέρον επίσης είναι και το Μουσείο Άρκτικουμ στο Ροβανιέμι, όπου μπορεί κάποιος να δει την φυσική ζωή στον Αρκτικό Κύκλο και τις δραστηριότητες των κατοίκων. 4.500.000 άνθρωποι ζουν στον Κύκλο και μοιράζονται στην Σκανδιναβία, Ρωσία, Καναδά και Γροιλανδία σε τόπους τούνδρας και πάγου. Η κλιματική κρίση επηρεάζει τον Κύκλο και οι κάτοικοι ανησυχούν. Ο γράφων τελείωσε την ημέρα του με πορεία 4 ωρών εκ των οποίων οι 2 ήταν σε δάσος απόλυτης ερημιάς (wilderness), χαρακτηριστικό του Βορρά που ηρεμεί το πνεύμα των σκληρών backpackers πεζοπόρων.
Δευτέρα 9 Αυγ. είχαμε την καλή ιδέα να επισκεφθούμε τον ζωολογικό κήπο της πόλης Ρανούα, 80 χλμ. νοτίως του Ροβανιέμι. Πολικές αρκούδες, λύκοι, κουκουβάγιες του χιονιού, ακόμη και ζεύγος μοσχόβοων, του περίφημου άγριου βοοειδούς του Αρκτικού Κύκλου που μοιάζει με τον αμερικανικό βίσωνα φιλοξενεί το πάρκο μαζί με άλλα είδη, ένα από τα καλύτερα της Φινλανδίας. Ακολούθως με την επιστροφή στο Ροβανιέμι και την παράδοση του αυτοκινήτου πήραμε την πτήση για Ελσίνκι, όπου καταλύσαμε αργά το βράδυ.
Το πρωί της 10 Αυγ. ήταν αφιερωμένο στην ωραία φινλανδική πρωτεύουσα. Αυτή διαθέτει το διάσημο μουσείο τέχνης Αθενέουμ, το οποίο δεν μπορέσαμε να επισκεφθούμε ελλείψει χρόνου, τον προτεσταντικό καθεδρικό ναό Ουσπένσκι και τον καθεδρικό ναό των Ορθοδόξων (10% των Φινλανδών είναι ορθόδοξοι), όλα θαύματα αρχιτεκτονικής.
Οι Φινλανδοί προέρχονται από την Ανατολή και είναι τουρκικής καταγωγής λαός. Μέχρι τον 17ο αιώνα δεν είχαν συγκεκριμένη κρατική οργάνωση. Έτσι τους βρήκαν οι Σουηδοί τον 17ο αιώνα, τους κατήχησαν στον προτεσταντικό χριστιανισμό και τους ενσωμάτωσαν στο κράτος τους. Όταν οι Ρώσοι άρχισαν να απωθούν τους Σουηδούς από την Βαλτική Θάλασσα, το 1801 η τσαρική Ρωσία ενσωμάτωσε την Φινλανδία στην Αυτοκρατορία της. Ο Τσάρος Αλέξανδρος Β’ ΤΟ 1868 έδωσε δικαιώματα και αυτονομία στους Φινλανδούς και έκτοτε τιμάται ιδιαίτερα, αδριάντες του κοσμούν τις πλατείες. Το 1917 η ηττημένη στον Α’ Παγκ. Πόλεμο Ρωσία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Φινλανδίας, η οποία για πρώτη φορά στην Ιστορία της έγινε κράτος. Το Φινλανδικό Έπος ήλθε το 1939, όταν ρωσικά κομμουνιστικά στρατεύματα με εντολή του Στάλιν επιτέθηκαν στην Φινλανδία με σκοπό να την επανακατακτήσουν. Ο ευγενής φινλανδικός λαός, υπό την ηγεσία του μεγαλοφυούς στρατάρχη Μάνερχεϊμ, εθνικού ήρωα και σωτήρα της πατρίδας, πολεμώντας ηρωϊκά δεν επέτρεψε στους Ασιάτες να θέσουν πόδα επί ευρωπαϊκού φινλανδικού εδάφους και τους έστειλε εκεί από όπου ήρθαν. Το 1945 η νικήτρια στον Β’ Παγκ. Πόλεμο Ρωσία ανάγκασε την γείτονα-πλην όχι κομμουνιστική- Φινλανδία να ακολουθεί και εν πάση περιπτώσει να μην αντιτίθεται στην εξωτερική πολιτική της με αντάλλαγμα την μη επίθεση εκ νέου σ’αυτήν, πράγμα που έμεινε γνωστό στην παγκόσμια Πολιτική Ιστορία με το όνομα ”φινλανδοποίηση”, ένα πραγματικό βαρίδιο στα πόδια της Φινλανδίας και που σίγουρα δεν της άξιζε. Αυτό έληξε το 1991 με την οριστική πτώση του Διεθνούς Κομμουνισμού και έκτοτε η άλλοτε πτωχή Φινλανδία ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ευημερεί.
Αφήσαμε την Φινλανδία το απόγευμα της 10 Αυγ. και επιστρέψαμε στην μαμά Ελλάδα, δυστυχώς βαριά πληγωμένη από τις πυρκαγιές, πράγμα που πλήγωσε τις ψυχές μας. Ήμαστε όμως και ευτυχείς για την επιτυχία της αποστολής μας.
Κλείνω το σημείωμα ευχαριστώντας από καρδιάς τους συντρόφους μου Γιώργο Ζαχαράκη και Γιώργο Καμπανό για την συντροφικότητα και την συνεργασία μας. Ευχαριστούμε επίσης όλοι θερμά την κα Μαρία Σούλη, ιδιοκτήτρια του ταξιδιωτικού γραφείου Σάνφλαϊτ Θεσσαλονίκης και όλο το προσωπικό αυτού για την άψογη διοργάνωση του ταξιδιού, αναγνωρίζοντας τον κόπο που κατέβαλαν και τέλος εύχομαι επιτυχία και προπάντων δύναμη σε όσους Έλληνες επιχειρήσουν κάτι ανάλογο στο μέλλον. Χαίρε ευτυχή Σκανδιναβία.
Ιωάννης Ξηρός