Υπάρχουν στιγμές που κάπου ξεφεύγεις. Δεν μπορείς πάντα να χορεύεις τη διάθεση σου στα όμορφα και υπέροχα της ζωής. Δεν μπορείς να κρατάς επίμονα το ουράνιο τόξο σε έναν ουρανό που έμαθε να ζει και να ανασαίνει και στις σταγόνες των καταιγίδων, μα και στο φως του ήλιου. Υπάρχουν στιγμές που αισθάνεσαι την ανάγκη να γράψεις διαφορετικά. Υπάρχουν στιγμές που εξοργίζεσαι, που θυμώνεις, που υπομένεις και στιγμές που χαίρεσαι, ελπίζεις και ζεις.
Ξέρετε τι μου αρέσει στη ζωή; Η αμφισβήτηση. Να ανατρέπεις αυτό που σε έμαθαν ή αυτό που σε έκαναν. Δεν είναι ανάγκη να το πολεμάς, αν δεν το γνωρίσεις και ζήσεις. Όμως είναι προτιμότερο να το αμφισβητείς, να ψάχνεσαι, να διερωτάσαι, να παλεύεις, να οδηγείσαι σε αδιέξοδα, να ρωτάς, να μαθαίνεις, να χάνεσαι στα «γιατί». Είναι πολύ δε προτιμότερο να αμφισβητείς, παρά να πιστεύεις χωρίς να πιστεύεις. Να υιοθετείς χωρίς να υιοθετείς. Να δείχνεις χωρίς να είσαι. Ο άνθρωπος που αμφισβητεί, που μάχεται, που δεν πιστεύει, είναι εν δυνάμει ο πιο πιστός άνθρωπος. Κι αυτό το έχει δείξει η παγκόσμια ιστορία. Και μελετώντας τη θρησκειολογία και συγκεκριμένα την ορθόδοξη πίστη, η πίστη μας είναι γεμάτη από ανθρώπους που δεν πίστευαν στον Θεό, που αμφισβητούσαν τον Θεό, που πολεμούσαν τον Θεό, που κυνηγούσαν τους πιστούς, που ζούσαν ζωές που δεν είχαν σχέση με Θεό.
Έτσι λοιπόν αν ο Μιχαήλ Μπακούνιν, ο Marx, ο Nietzsche, ο Ludwig Andreas Feuerbach, ο Pierre Josef Prοudhon, ο Πέτρος Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν, ο Richard Dawkinsκαι o Sam Harris, γνώριζαν τον ορθόδοξο ανθρωπισμό και βίωναν τις αλήθειες του, σίγουρα θα ήταν όχι άθεοι αλλά μετανοημένοι και μάλιστα οι πιο ένθερμοι πιστοί που με τα γραπτά τους θα προσέγγιζαν με πνευματικό αισθητήριο και αγαπητική διάκριση τον Τριαδικό Θεό, χωρίς νοησιαρχικές αντιλήψεις και απολυτότητες του νου. Όμως εδώ υπάρχει μία αλήθεια. Και η αλήθεια αυτή είναι όμορφη. Και είναι όμορφη γιατί είναι αληθινή. Οι παραπάνω φιλόσοφοι και διανοητές υπήρξαν αυτό που αποδείκνυε το υπαρξιακό τους «είναι». Ήταν άθεοι. Δεν αντικατόπτρισαν την εικόνα τους στην ξεριζωμένη αφάνεια ενός «δήθεν» που βρίσκει ανάπαυση σε υποκριτικές υπάρξεις και που καταντά εκείνους που διακονούν τον Θεό να παίζουν με τις άδειες ανησυχίες τους και προσπαθώντας να τις καλύψουν με τραγικό μα εμφανή τρόπο πίσω από το είδωλο της εικόνας που έχουν πλάσει για τον εαυτό τους. Για εκείνους στην ουσία και πίσω από τα σχήματα, «ο Θεός είναι νεκρός», όπως είχε πει και ο Nietzsche ο οποίος είχε θεολογικές ανησυχίες και γι’ αυτό από μικρός έκλινε προς το να γίνει κληρικός και αργότερα έκανε θεολογικές σπουδές.
Εξ αρχής θέλω να τονίσω κάτι πολύ σημαντικό. Ευτυχώς εκείνοι που διακονούν τον Θεό και αγνοούν ή και δεν πιστεύουν στην ψαλμική ρήση «αρχή σοφίας, φόβος Κυρίου», είναι μέρος των διακόνων του Τριαδικού Θεού. Δεν μ’ ενδιαφέρει αν είναι μεγάλο ή μικρό μέρος σε ποσοστό, με ανησυχεί όμως ότι είναι και μάλιστα το γεγονός ότι με τις στάσεις και συμπεριφορές τους, επαληθεύουν τις νοσηρές και γυμνές προοπτικές τους. Φυσικά ο Χριστός είχε δίπλα του έναν Ιούδα. Έναν υποκριτή. Έναν άπληστο. Αυτό δεν εφησυχάζει, αλλά ανησυχεί διότι με τον καιρό βγαίνουν αληθινές οι προφητείες των γερόντων για την κατάντια και τον ξεπεσμό μέρος του κλήρου.
Αν αναζητηθεί η αιτία αυτών των συμπεριφορών που μόνο αγάπη και φόβο Θεού δεν δείχνουν, έχω την εντύπωση πως θα εντοπιστεί σε κάτι που αγνοείται. Στην εξοικείωση. Και όταν ο διάκονος του Θεού εξοικειώνεται με το θείο στοιχείο της πνευματικής φύσης και το ιερό, τότε υποτακτικά κατεβάζει τον Θεό και τον ξανασταυρώνει. Αναγκάζει στον Θεό να αρνηθεί την Αποκάλυψη Του στον άνθρωπο και υποβιβάζει την υιική αυτή σχέση αφού ο άνθρωπος αποκαλύπτεται πλέον στον Θεό. Τι τραγικό! Πόσο μειωμένο ή και ανύπαρκτο είναι το «υπερεγώ» τους που αποτελεί το τρίτο μέρος μιας διάκρισης του ασυνείδητου κατά τον Sigmund Freud. Στην άγνοια έχεις τη δυνατότητα να εντοπίσεις δυναμικές που μπορούν να μετατρέψουν την άρνηση σε δεκτικότητα και υιοθέτηση. Στην a priori άρνηση αυτού που δείχνεις ότι δέχεσαι και πιστεύεις, δεν υπάρχουν δυναμικές ενδυνάμωσης της αναγωγής σου στο κατ’ εικόνα Θεού, παρά μόνο εν γνώσει ελλείψεις στα ερείπια προσωπικοτήτων που αρνήθηκαν ενσυνείδητα τη σάρκωση τηςυποστατικής ολοκλήρωσης στην πνευματική φύση του «είναι», δηλαδή των ιερών μυστηρίων. Της σύζευξης του φθαρτού και χωμάτινου με το θεϊκό κι αιώνιο. Του αμαυρωμένου με τη σωτηρία. Της πτώσης με τη μετάνοια. Και της υποδούλωσης με τον αγιασμό. Έτσι έφτασε κι ο καιρός που όλα ανατρέπονται διαρκώς και επαληθεύουν την καθολική ροή του Ηράκλειτου. Έτσι συμβαίνει λοιπόν όταν εκείνος που διακονεί τον Θεό και την εκκλησία εξοικειώνεται με τα θεία, χάνοντας στο «εγώ» του την υπερβατικότητα του ιερού, το οποίο και εξισώνει με το ανεκπλήρωτο των δικών του πόθων, ανασφαλειών, ελλείψεων, ανύπαρκτων και βασανισμένων «θέλω».
Όταν λοιπόν εξοικειώνεσαι με τα θεία, τότε η θεώρηση σου για τον Θεό και τον άνθρωπο γίνονται μεγάλα κεφάλαια στην ανθρωπολογία που έχεις χτίσει με αυθάδη και ανόητο τρόπο. Δεν σέβεσαι και δεν αγαπάς Θεό. Δεν σέβεσαι και δεν αγαπάς άνθρωπο. Ακόμη και οι γνήσιες εκφράσεις της διαχρονικής φανέρωσης της εκκλησίας στην κτίση που είναι τα ιερά της μυστήρια, καταντούν για σένα μία επαναλαμβανόμενη σακραμενταλιστική διαδικασία που δεν βιώνεις και δεν συγκινείσαι από την «σήμερον» φανέρωση και ενσάρκωση του Ενός. Για σένα ο Θεός είναι απών. Και ο άνθρωπος χωρίς υπόσταση πνευματική.
Αυτή είναι η αλήθεια. Αυτή είναι η γύμνια μέρος του κλήρου που εισήλθε στον κλήρο χωρίς να γνωρίζει Θεό. Χωρίς να αγαπά Θεό. Χωρίς να αγαπά τον συνάνθρωπο. Υπάρχουν σεβάσμιοι κληρικοί που με πίστη προσεύχονται, που με αγάπη από μόνοι τους πλησιάζουν κάθε πονεμένη ψυχή για να της σταθούν, που πλησιάζουν τον πιστό που έχει ανάγκη από πνευματική στήριξη χωρίς να περιμένουν να έλθει εκείνος σ’ αυτούς, που στηρίζουν με μεγάλο φιλανθρωπικό ενδιαφέρον ανήμπορους ανθρώπους, που κηρύττουν τις αλήθειες του ευαγγελίου με ευσυνειδησία και πίστη, που ζουν την παρουσία των ιερών γεγονότων στα ιερά μυστήρια. Αληθινοί άνθρωποι, αληθινοί διάκονοι του Τριαδικού Θεού και λειτουργοί Του.
Υπάρχει όμως κι ένα άλλο μέρος. Και για να μην θεωρηθεί ότι είμαι ένας αριστερός και άθεος, ή ένας εχθρός της εκκλησίας ή κάποια σκοτεινή δύναμη που θέλω να πλήξω την εκκλησία, αυτό δεν ισχύει. Όταν γεννιέσαι, ζεις, γαλουχείσαι στον ιερό χώρο της εκκλησίας, δυστυχώς θα δεις και πολλά που δεν σε απογοητεύουν, ούτε σε πεισμώνουν. Δεν είναι καιρός για εγωιστικές διαθέσεις και εχθρότητες. Όμως το να απεικονίζεις σε ένα γραπτό την κατάντια και την ασχήμια που αρέσκεται να ερωτοτροπεί με καταστάσεις που δεν σέβονται τον Θεό, είναι μία αλήθεια. Είναι μία πραγματικότητα. Σκληρή. Αλλά δυστυχώς αληθινή. Και το χειρότερο; Μη μετανιωμένη.
Υπάρχουν ιερείς που κατ’ αρχήν δεν σέβονται τον επίσκοπο τους. Ιερείς που πλησιάζουν τον επίσκοπο τους με ωφελιμιστικά κριτήρια. Ιερείς που μιλούν με άσχημη γλώσσα για εκείνον που τους χειροτόνησε και τους ευεργέτησε, ενώ ενώπιον του μόνο μετάνοιες δεν κάνουν! Ιερείς που βρίζουν τον επίσκοπο, ο οποίος σαν αληθινός πατέρας τους, τους ανέχεται και τους αγαπά. Ιερείς που υποσκάπτουν τον ίδιο και μάλιστα τον διαβάλλουν με τα χειρότερα λόγια σε άλλους. Ιερείς που χωρίς προσόντα έχουν νευραλγικές θέσεις και από την αφάνεια έγιναν γνωστοί και οφείλουν να σέβονται τον επίσκοπο που και τους αγαπά και τους έχει ευεργετήσει ίσως και με το παραπάνω. Υπάρχουν ιερείς που βούτηξαν τον εαυτό τους στο χρήμα. Ιερείς που τα ιερά μυστήρια τα βλέπουν ως σύμβαση μίσθωσης έργου και όχι ως αγαπητική φανέρωση του Τριαδικού Θεού και αγιασμό ψυχών και σωμάτων των πιστών. Ιερείς που βούτηξαν στην ψυχωτική αυτή νεύρωση της απληστίας. Υπάρχουν ιερείς που κηρύττουν χωρίς να διαθέτουν όχι μόνο τις απαραίτητες θεολογικές βάσεις για την πραγματοποίηση του κηρύγματος, αλλά και βιωματικών εμπειριών που θα μπορούσαν να εμπνεύσουν με πιο προσιτό και άμεσο τρόπο τους πιστούς. Ιερείς που στο κήρυγμα τους μαλώνουν τον κόσμο σαν να έχουν μίσος μέσα τους. Ιερείς που για να περιγράψουν την απληστία σαν αμάρτημα, δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν άκαιρα παραδείγματα λέγοντας πως «ο Καραγκιόζης ήταν άπληστος∙ κι αυτό γιατί κρατούσε το λάδι για τον εαυτό του και δεν το έδινε στα παιδιά του»!!! Υπάρχουν ιερείς που έχουν αρνηθεί να κοινωνήσουν πιστό και που χωρίς ο πιστός να δώσει καμία αφορμή του απαγόρεψαν τη Θεία Κοινωνία.
Υπάρχουν ιερείς που λόγω των θέσεων που έχουν ως προϊστάμενοι ή ως εργάτες του Θεού μέσα από άλλες θέσεις της εκκλησίας, έχουν γίνει καρδηνάλιοι και με υπεροπτικό και αλαζονικό (αδικαιολόγητο όμως και φτωχό) ύφος και αδικαιολόγητη θρασύτητα, έχουν την ιδέα ότι μπορεί να είναι και εκείνοι επίσκοποι, αφού με το άγριο τους βλέμμα και τη γλωσσική τους διάλεκτο, αποδεικνύουν ότι είναι εμπαθείς και χωρίς καμία διάκριση. Η διάκριση όμως έχει ευγενή σε ήθος καταγωγή. Πνευματική και κοινωνική. Υπάρχουν ιερείς που «ξεσάλωσαν» όταν έγιναν ιερείς. Ιερείς που με τα ακριβά τους αυτοκίνητα πίστεψαν πως θα καλύψουν ό, τι δεν έζησαν. Ιερείς που από αίσθημα δικής τους κατωτερότητας, ανασφαλειών και υπαρξιακών αδιεξόδων μη μπορώντας να καλύψουν πτυχές και κομμάτια της ζωής τους, απόλαυσαν να επιδεικνύονται με αυτό τον νεόπλουτο τρόπο.
Υπάρχουν ιερείς που είχαν κλίση, αλλά όχι κλήση Θεού. Υπάρχουν ιερείς που βιάζοντας καταστάσεις και χωρίς να φανερωθεί ο Θεός στη ζωή τους, αποφάσισαν από μόνοι τους να ιερωθούν. Υπάρχουν ιερείς που δεν είχαν σχέση στη ζωή τους με την εκκλησία και ξαφνικά μία μέρα αποφάσισαν να ιερωθούν. Ιερείς που δεν είχαν δουλειά ή που δεν πήγαινε καλά η δουλειά τους και γι’ αυτό το λόγο έγιναν ιερείς. Υπάρχουν ιερείς που με εγκληματικό ύφος κινούνται επιθετικά εναντίον άλλων. Ιερείς που απειλούν τον άλλον. Υπάρχουν ιερείς που από τη στιγμή που χειροτονούνται (μάλλον πριν ακόμη χειροτονηθούν!!!), ρίχνονται στη μάχη των θέσεων. Και χωρίς να έχουν τα προσόντα ή τη στοιχειώδη πνευματική διάκριση και εμπειρία, αγωνίζονται να διορισθούν στην μεγαλύτερη ενορία για τους δικούς τους λόγους… Υπάρχουν ιερείς που επιδοκιμάζουν την εμφάνιση τους και αυταρέσκονται λόγω του ότι αφήνουν μακριά μαλλιά και γένια. Και μερικοί μάλιστα εμπαίζουν τους άλλους που κόβουν τα μαλλιά και τα γένια τους. Αυτό όμως, το να βαυκαλίζονται στον ειδωλοποιημένο τους αντικατοπτρισμό, καταντά ψύχωση και πλησιάζει σε καταστάσεις φαρισαϊκές αφού επιβεβαιώνουν τη ρήση «ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων».
Αυτό όμως είναι ένα μέρος του κλήρου. Όμως όσο οι καιροί αλλάζουν και τα χρόνια χάνουν την αγνότητα τους, όπως και οι προαιρέσεις και προθέσεις τους, οι συμπεριφορές αυτές θα αυξάνονται. Όσο όμως υπάρχουν άξιοι και ικανοί επίσκοποι που γνωρίζουν με πολύ προσοχή και δικαιοσύνη να διαχειρίζονται τέτοιες καταστάσεις, τόσο λιγότερες θα είναι οι νοσηρές συμπεριφορές ανθρώπων που ξέχασαν να μυρίζουν θυμίαμα…
Ιάκωβος Αναστασίου
(e-mail: iakovostrk@gmail.com)
/