«Γεννάτε γιατί χανόμαστε, στην κυριολεξία…» είναι η χαρακτηριστική φράση της κ. Φαίης Μακαντάση, ερευνήτριας (Research Analyst ) του Ομίλου Ερευνών και Ανάπτυξης «diaNEOsis», παρουσιάζοντας στην «Ε» τα στοιχεία έρευνας που διεξήχθη για λογαριασμό της «diaNEOsis», από ομάδα ερευνητών του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), με επιστημονικό υπεύθυνο τον διευθυντή Ερευνών κ. Διονύση Μπαλούρδο, σχετικά με τη γονιμότητα στην Ελλάδα.
Του λόγου το αληθές μαρτυρούν τα εξής συμπεράσματα της έρευνας: «Τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές οικογένειες κάνουν λιγότερα παιδιά και τα κάνουν πιο αργά. Το 2016 ο δείκτης γονιμότητας στη χώρα μας ήταν 1,38, ένας από τους χαμηλότερους στον κόσμο.
Κατά μέσο όρο οι Ελληνίδες αποκτούν το πρώτο παιδί τους στην ηλικία των 30 ετών, σχεδόν μία στις τέσσερις γεννήσεις στη χώρα μας πραγματοποιείται από γυναίκες 35-39 ετών, ενώ αντίστοιχα εμφανίζεται ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά πρώτων γεννήσεων από μητέρες ηλικίας άνω των 40 στην Ευρώπη. Αυτή η αναβολή της τεκνοποίησης και της απόκτησης του πρώτου παιδιού πολύ φυσιολογικά μειώνει τις πιθανότητες απόκτησης και δεύτερου ή τρίτου παιδιού. Μέσα στην κρίση, η αύξηση της ανεργίας και η οικονομική αβεβαιότητα οδήγησαν τα ζευγάρια να καθυστερούν την απόκτηση του πρώτου παιδιού και να αναβάλλουν την απόκτηση δεύτερου ή τρίτου παιδιού. Παράλληλα, αυξάνονται οι μονογονεϊκές οικογένειες, ο γάμος έπεται της απόκτησης παιδιού και αυξάνεται το ποσοστό γυναικών που αποφασίζουν να μην κάνουν καθόλου παιδιά».
Όλα τα παραπάνω επέφεραν σημαντικό πλήγμα στον αριθμό του ελληνικού πληθυσμού.
«Από το 2011 και μετά, για πρώτη φορά από τότε που υπάρχουν στοιχεία, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται» δηλώνει η κ. Μακαντάση, σημειώνοντας πως: «Σύμφωνα με τις προβολές της πρόσφατης έρευνας, μέχρι το 2050 θα είμαστε λιγότεροι (8,8 εκατομμύρια, σύμφωνα με το μεσαίο σενάριο) και γηραιότεροι (το 1/3 του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών, από το 1/5 σήμερα)».
Η χαμηλή γονιμότητα πρέπει να απασχολήσει σοβαρά τη χώρα μας, υποστηρίζει η ίδια, τονίζοντας ότι είναι επιτακτική ανάγκη να αντιμετωπιστεί το συντομότερο.
ΓΕΝΝΙΟΥΝΤΑΙ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΠΑΙΔΙΑ
Στην Ελλάδα στα τέλη της δεκαετίας του ’80 κιόλας, ο δείκτης γονιμότητας πέρασε κάτω από το 1,5, ένα κρίσιμο όριο, καταγράφει η έρευνα, και όπως επισημαίνεται: «Καμία κοινωνία που έχει πέσει κάτω από αυτό το επίπεδο μέχρι σήμερα δεν έχει κατορθώσει να επιστρέψει ξανά πάνω από αυτό. Πλέον τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα γεννιούνται λιγότερα από 100.000 παιδιά τον χρόνο, για πρώτη φορά, από τότε που καταγράφονται στοιχεία. Μόνο στην Κρήτη και τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου γεννιούνται περισσότεροι απ’ όσους πεθαίνουν».
ΖΟΥΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ
Σύμφωνα με την έρευνα: «Το 2017 το ποσοστό των Ελλήνων ηλικίας 18-34 που ζούσε με τους γονείς του, είχε εκτοξευτεί στο 66,7% και η ηλικία αποχώρησης των παιδιών από το πατρικό σπίτι ολοένα και μετατοπίζεται. Κι αυτό εξηγείται μόνο εν μέρει από την οικονομική κρίση και την ανεργία. Σήμερα οι μισοί Έλληνες νέοι που έχουν πλήρη απασχόληση ζουν με τους γονείς τους».
ΠΩΣ ΘΑ ΑΥΞΗΘΕΙ Ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
«Αν είναι κάτι που γίνεται σαφές από την εξονυχιστική ανάλυση του φαινομένου στην έρευνα της «diaNEOsis», είναι το ότι το θέμα της γονιμότητας (αλλά και το δημογραφικό εν γένει) είναι ένα θέμα εξαιρετικά πολύπλοκο» τονίζει η κ. Μακαντάση και οι ερευνητές – αναλυτές, προτείνουν για την αντιμετώπισή του τον σχεδιασμό μιας νέας οικογενειακής πολιτικής στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα καταλήγουν σε συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής για την ενίσχυση της γονιμότητας και τη στήριξη της οικογένειας, οι οποίες ταξινομούνται σε τρεις άξονες:
1.Κοινωνική και οικονομική ενεργητική προστασία των οικογενειών.
2. Εναρμόνιση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.
3. Υποστήριξη της μητρότητας και θετικό περιβάλλον για την οικογενειακή ζωή.
Μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν: ενίσχυση των επιδομάτων παιδιών από το πρώτο παιδί, καθιέρωση «πριμ» απόκτησης τέκνου για μητέρες κάτω των 30 ετών (2.000 ευρώ ανά παιδί), ενίσχυση των επιδομάτων τοκετού, διεύρυνση των κριτηρίων ένταξης παιδιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, υποστήριξη των Δήμων για τη δημιουργία επιπλέον υποδομών παιδικών αλλά και βρεφοκομικών σταθμών που φιλοξενούν παιδιά ηλικίας μέχρι 2,5 ετών, εισαγωγή νέων δομών, όπως ο θεσμός των βοηθών μητέρων (εκπαιδευμένες γυναίκες που φυλάσσουν στο σπίτι τους 4-5 παιδιά), δημιουργία Γραφείου Δημογραφικής Πολιτικής στη Βουλή (στα πρότυπα του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους), το οποίο θα υπάγεται στον Πρόεδρο της Βουλής και θα παρακολουθεί τη δημογραφική κατάσταση της χώρας, καθώς και την υλοποίηση των μέτρων δημογραφικής πολιτικής».
Της Λένας Κισσάβου
www.eleftheria.gr