Η ανακοίνωση του νέου κορονοϊούως πανδημία έχει ανατρέψει ουσιαστικά τα δεδομένα της καθημερινής ζωής, καθώς παρουσιάζει νέες εκφάνσεις στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα. Την ίδια στιγμή, παράλληλα με το ενδιαφέρον για την διασπορά του ιού στον υγειονομικό τομέα και τον οικονομικό αντίκτυπο που δεν παύει να ισχυροποιείται, το ενδιαφέρον των κυβερνήσεων, των ειδικών καθώς και ορισμένων πολιτών έχει στραφεί και στις επιπτώσεις της πανδημίας στο περιβάλλον, σε συνδυασμό με την εξέλιξη της πράσινης μετάβασης.
Ξεκινώντας, αξίζει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στην στροφή και προσήλωση της Ευρώπης στα περιβαλλοντικά ζητήματα με την σύνταξη και ανακοίνωση της Νέας Πράσινης Συμφωνίας, τον Δεκέμβριο του 2019, η οποία επιχειρεί να πετύχει την περιβαλλοντική ουδετερότητα έως και το έτος του 2050. Παράλληλα, με την βοήθεια τραπεζικών χρηματικών ενισχύσεων και κρατικών χρηματοδοτήσεων, η Ευρώπη ενσωματώνει περιβαλλοντικά κριτήρια. Επιπλέον, η χώρα μας έχει ήδη δεσμευτεί ολοκληρωτικά στις αποφάσεις αυτές αποσκοπεί στην ενίσχυση διεθνών μέτρων και συνείδησης. Παρόλα αυτά, λαμβάνοντας υπόψην τις τρομερές επιπτώσεις που συνεπάγονται με την αντιμετώπιση του νέου ιού, μπορεί κανείς να θεωρήσει έγκυρη την Πράσινη Συμφωνία κατά την περίοδο της έξαρσης του κορονοϊού.
Από την μία πλευρά, λοιπόν, η πανδημία με όλα τα μέτρα προστασίας που την συνοδεύουν έχει οδηγήσει στην μερική βελτίωση της περιβαλλοντικής κατάστασης. Ειδικότερα, ο, σε μεγάλο βαθμό, ολικός περιορισμός μετακινήσεων, οι διασυνοριακές απαγορεύσεις, καθώς και η εντατική εφαρμογή διαφόρων μορφών τηλεργασίας ή τηλεκπαίδευσης αποτέλεσαν σίγουρα μια μορφή “ανάπαυσης” για το φυσικό περιβάλλον. Ακόμη, σύμφωνα με έρευνες, η εφαρμογή των πολλαπλών lockdown είχε ως αποτέλεσμα την μείωση των επιπέδων NO2 έως και κατά 55% σε ένα μεγάλο αριθμό ευρωπαϊκών χωρών, ενώ, την ίδια στιγμή, και στα επίπεδα CO2 έχουν παρατηρηθεί αισθητές διαφορές μεταξύ πόλεων. Τέλος, ένα ακόμη καθησυχαστικό γεγονός είναι ότι ο αριθμός των πτήσεων έχει συρρικνωθεί διεθνώς αισθητά. Χαρακτηριστικά, στην Ευρώπη, στις αρχές του περσινού Μαΐου, υπήρξαν μόλις 4.800 πτήσεις ημερησίως, σε αντίθεση με τις 32.000 που διεξάγονταν τον προηγούμενο χρόνο.
Παρόλα αυτά, όμως, δεν μπορούμε να αρνηθούμε τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει επιφέρει η πανδημία στο φυσικό περιβάλλον, παρατηρώντας τα αποτελέσματά της σε αρκετούς τομείς που πλέον αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Αρχικά, είναι γεγονός ότι μία από τις πιο εμφανείς και ισχυρές συνέπειες αποτελεί η χρήση και πιο εντατική εφαρμογή του ηλεκτρονικού εμπορίου, με τις διεθνείς εταιρείες να ενισχύονται σημαντικά, καθώς και τις μικρότερες επιχειρήσεις να παρατηρούν αισθητή αύξηση. Βέβαια, ένα κρίσιμο ζήτημα που πρέπει να αναφερθεί είναι εκείνο των πλαστικών συσκευασιών που συνοδεύουν τα προϊόντα που καταναλώνουμε από την ηλεκτρονική αγορά, καθώς και η κατάληξή τους που ενισχύει την επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Φυσικά, κάποιες αξιόλογες λύσεις σε αυτό το θέμα, που προτείνουν οι ειδικοί, είναι η χρήση βιώσιμων συσκευασιών, φιλικών προς το περιβάλλον, οι οποίες μπορούν να απολυμανθούν και να ξαναχρησιμοποιηθούν.
Συνεχίζοντας, ένα ακόμη ανησυχητικό ζήτημα συνιστά η τεράστια απειλή για το περιβάλλον που επιφέρουν τα προϊόντα ατομικής προστασίας, όπως είναι οι μάσκες, τα γάντια και τα απολυμαντικά μαντηλάκια. Κάνοντας, λοιπόν, συγκεκριμένη αναφορά στις μάσκες μιας χρήσης, έχει αποδειχθεί ότι οι άνθρωποι ανά τον κόσμο καταναλώνουν 129 δισ. μάσκες μηνιαίως, γεγονός που παραπέμπει σε 2,8 εκατ. ανά λεπτό, αποτελώντας, πλέον, μεγαλύτερο κίνδυνο από τις πλαστικές σακούλες. Συνάμα, αφού δεν τείνουμε να τις ανακυκλώνουμε, καταλήγουν στο περιβάλλον και, συγκεκριμένα, σε συστήματα πόσιμου νερού (λίμνες, ποτάμια) και σε ωκεανούς. Για τον λόγο αυτό, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για διάσπασή τους σε πολύ μικρότερα σωματίδια και απελευθέρωση επικίνδυνων χημικών ουσιών, με προφανή επιβλαβή επίπτωση σε ζώα, φυτά και ανθρώπους. Ως λύση σε αυτό το πρόβλημα, προσφέρεται η καθιέρωση ειδικών κάδων απορριμμάτων για τις μάσκες, η προτίμηση των πολιτών για υφασμάτινες έναντι σε αυτές μιας χρήσης καθώς και μία επίσημη σύσταση και οδηγίες για ανακύκλωσή τους, γεγονός το οποίο θα αποτρέψει τον λανθασμένο τρόπο απαλλαγής τους.
Τέλος, είναι πλέον λογικό να παρατηρείται, εξαιτίας της διαμονής των πολιτών στο σπίτι, έντονη διόγκωση των οικιακών απορριμμάτων, ενώ, την ίδια στιγμή, η διαδικασία της ανακύκλωσης περιορίστηκε σε σημαντικό βαθμό. Παράλληλα, έχει παρατηρηθεί ότι στις μονάδες ανακύκλωσης πολλών χωρών, σημαντικές ποσότητες απορριμμάτων στιβάζονται πια αναξιοποίητες.
Συμπερασματικά, οι πολλαπλές και κρίσιμες προκλήσεις που προαναφέρθηκαν μεταφράζουν την ανάγκη για ανασυγκρότηση της παγκόσμιας οικονομίας και η στροφή της προς έναν πράσινο προσανατολισμό, όπως εκείνο που πρεσβεύει η Πράσινη Συμφωνία του 2019, παρά την προφανή απογοήτευση των ειδικών, παρατηρώντας την πρόσφατη κατάσταση. Κλείνοντας, είναι πλέον σίγουρο ότι η πανδημία έχει αναδείξει πόσο ευάλωτοι είμαστε από την ζημιά στο περιβάλλον που προκαλούμε καθημερινά. Παρόλα αυτά, αποδείξαμε, την ίδια στιγμή, την προσήλωσή μας στο κοινό καλό, λειτουργώντας συλλογικά. Έτσι, με την ίδια επιμονή και θέληση θα πρέπει να ακολουθήσει και η στάση μας στην αντιμετώπιση του μείζονος περιβαλλοντικού ζητήματος.
Μπέη Εβελίνα
Μαθήτρια Α΄ τάξης 2ου ΓΕΛ Τρικάλων
΄Εφηβη Βουλευτής της ΚΕ΄ Συνόδου της Βουλής των Εφήβων (2020-2021).