«Αίτημα κατεπείγουσας παρέμβασης για την αποκατάσταση της διαχείρισης του Πανεπιστημιακού Δάσους Περτουλίου και την διάσωσή του από την επερχόμενη καταστροφή, αλλά και για την επανέναρξη της πρακτικής άσκησης των φοιτητών Δασολογίας σε αυτό, η οποία διακόπηκε εφέτος για πρώτη φορά μετά από 90 χρόνια».
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
το Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου Τρικάλων του Α.Π.Θ., το οποίο παραχωρήθηκε στο Πανεπιστήμιο με νόμο το 1934 και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο διοικούνταν από το Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών (ΝΠΔΔ) με το ν. 1881/1951 (ΦΕΚ Α΄ 210) μέχρι την κατάργηση του ανωτέρω Φορέα Διαχείρισης το 2023 με την εφαρμογή του άρθρου 296 του ν. 4957/2022 (ΦΕΚ Α΄141), αποτελούσε το διαμάντι της περιοχής Τρικάλων και πόλο έλξης πολλών επισκεπτών καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ ταυτόχρονα ήταν πεδίο για έρευνα και πρακτική άσκηση των φοιτητών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Δυστυχώς, όμως, μετά τις καταστροφές που υπέστη από τον κυκλώνα Daniel το Σεπτέμβριο του 2023 έχει εγκαταλειφθεί στη μοίρα του λόγω των ατυχέστατων προβλέψεων του ν. 4957/2022 (ΦΕΚ Α΄141) για τη διαχείρισή του.
Το χρονικό μιας καταστροφής που είναι εν εξελίξει στο Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου, η οποία, πιθανόν, να οδηγήσει και σε νέα θλιβερά συμβάντα όπως: δασική πυρκαγιά ή υποβάθμιση του δάσους από την αύξηση των ξυλοφάγων εντόμων λόγω των πολλών κατακείμενων και μη αποληφθέντων δένδρων μετά την κακοκαιρία, σχετίζεται άμεσα με τις ατυχείς διατάξεις του «Νόμου Κεραμέως». Ειδικότερα, με βάση το άρθρο 296 του Ν. 4957/2022 (ΦΕΚ Α΄141) πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 η κατάργηση του Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών (ΝΠΔΔ) και η συγχώνευση / απορρόφηση του Πανεπιστημιακού Δάσους από το Α.Π.Θ., το οποίο και έχει υπεισέλθει σε όλα τα ενοχικά και εμπράγματα δικαιώματα του καταργηθέντος πλέον ΝΠΔΔ. Συνεπώς, η διοίκηση του Α.Π.Θ. (Πρυτανεία) φέρει αποκλειστικά την ευθύνη της διοίκησης, διαχείρισης και λειτουργίας των δύο Πανεπιστημιακών Δασών (Περτουλίου Τρικάλων και Ταξιάρχη Χαλκιδικής) του Α.Π.Θ. από το 2023 μέχρι σήμερα.
Σχεδόν έναν χρόνο μετά, δεν έχει υπάρξει καμία εργασία αποκατάστασης στο οδικό δίκτυο (70 περίπου χιλιομέτρων εντός του δάσους) και στις υποδομές (καταστροφή της υδρομάστευσης και άρα μη ύδρευσης των εγκαταστάσεων, αδυναμία επίσκεψης των κτηρίων που στεγάζουν τους φοιτητές λόγω πλήρους αποκοπής του οδικού δικτύου από κατολισθήσεις, κ.α.) και το Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου είναι απλησίαστο για φοιτητές και καθηγητές του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Α.Π.Θ., ενώ η επί ενενήντα (90) συναπτά έτη θεσμοθετημένη Πρακτική Άσκηση κατά το 3ο και 4ο έτος φοίτησης τους δεν θα πραγματοποιηθεί εφέτος για πρώτη φορά.
Η αδυναμία κατανόησης της νέας διοικητικής αρχής του Α.Π.Θ. (και οποιουδήποτε δεν είναι Δασολόγος) για το πώς λειτουργεί η διοίκηση ενός παραγωγικού Δασαρχείου με πρότυπες προδιαγραφές, σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων, αφενός οδήγησε τη διοίκηση του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Α.Π.Θ. (το οποίο από την εφαρμογή του νέου νόμου δεν έχει κανένα λόγο στη διαχείριση των Πανεπιστημιακών Δασών) να αντιδράσει με ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος στις 12 Ιουνίου 2024, και αφετέρου προκάλεσε σωρεία δημοσιευμάτων που εγκαλούν την Κυβέρνηση να ενσκήψει στο πολύ σοβαρό αυτό θέμα, αλλά και σε ένα ακόμη βασικό και θεμελιώδες πρόβλημα της Ελληνικής Υπαίθρου, την ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΝΕΑΝΙΚΑ ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΧΕΡΙΑ.
Το Παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. από την πρώτη κιόλας ημέρα κατάθεσης του «Νόμου Κεραμέως» είχε κρούσει τον «Κώδωνα του Κινδύνου» προς το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, για τα προβλήματα που θα ενέκυπταν από τη λανθασμένη πρόβλεψη διοίκησης και διαχείρισης των Πανεπιστημιακών Δασών και του Αγροκτήματος του Α.Π.Θ., μια που ειδικά τα δάση είναι ένα εξειδικευμένο αντικείμενο διαχείρισης Φυσικού Πόρου, όπου τα οφέλη οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά όταν χάσουν την ισορροπία τους δύσκολα μπορούν να επανέλθουν, αν αφεθούν στη λήθη του χρόνου και στην αναλγησία της διοικητικής γραφειοκρατίας.
Δυστυχώς, όμως, οι παρακάτω άξονες διαχείρισης και ανάπτυξης της περιοχής επλήγησαν ανεπανόρθωτα:
- Το αδιαχείριστο δάσος. Στο δάσος δεν έχουν μπει δασεργάτες να υλοτομήσουν μετά τον κυκλώνα Daniel και αυτό οδήγησε στην παύση των υλοτομικών συνεταιρισμών, που έως και το 2023 δραστηριοποιούνταν στο Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου και άρα στην αύξηση του μη αποληφθέντος ξυλώδους κεφαλαίου και στον οικονομικό μαρασμό της τοπικής κοινωνίας.
- Το κατακερματισμένο δασικό οδικό δίκτυο. Μετά την εμφάνιση των πρώτων κατολισθήσεων με την κακοκαιρία του ΙΑΝΟΥ (2021), κάποια σημεία του οδικού δικτύου εμφάνισαν μερική καθίζηση ή κατολίσθηση. Με το πέρας του κυκλώνα Daniel τα φαινόμενα εμφανίστηκαν εντονότερα σε όλο το δασικό οδικό δίκτυο (70 χλμ) δημιουργώντας αδυναμία κίνησης κάθε κατηγορίας οχήματος είτε για μεταφορά της υλοτομηθήσας ξυλείας, είτε για καλοκαιρινές περιπολίες και άρα αδυναμία ελέγχου του δάσους σε περίπτωση δασικής πυρκαγιάς.
- Η καταστροφή της παροχής νερού από φυσική πηγή. Η καταστροφή της υδρομάστευσης και των αγωγών ύδρευσης όλου του συγκροτήματος του Δασαρχείου και των εγκαταστάσεων που ανήκουν στο Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου (Ησυχαστήριο, Βίλλα, Λυόμενα, Λέσχη, κτίρια Πικιώνη και κτίρια Δασαρχείου), δημιουργούν αδυναμία λειτουργίας όλων των εγκαταστάσεων και ζητήματα υγιεινής για τους εργαζομένους του Δασαρχείου Περτουλίου.
- Η υγεία του δάσους. Η ύπαρξη κατακείμενων δένδρων που ολίσθησαν στις πλαγιές παρασέρνοντας και πολλές υποδομές, (δρόμους, μονοπάτια, τοίχους αντιστήριξης, σωλήνες ύδρευσης, κ.α.) είναι πλέον μια «ωρολογιακή βόμβα» γιατί αποτελούν τροφή για ξυλοφάγα έντομα και άλλα είδη μυκήτων, βακτηρίων που θα οδηγήσουν στην σταδιακή υποβάθμιση του ξυλώδους κεφαλαίου, όσο παραμένουν εντός του δάσους. Επίσης, όσο παραμένουν τα κατακείμενα εντός του δάσους μειώνεται η πιθανότητα πώλησης τους ως καυσόξυλα και άρα μείωσης του οικονομικού πόρου προς το δημόσιο και πτώχευσης των παραδασόβιων πληθυσμών λόγω ανεργίας.
- Η αύξηση της καύσιμης ύλης οδηγεί σε δασικές πυρκαγιές. Η αδυναμία διαχείρισης των κορμών που ολίσθησαν στις φλυσχιγενείς πλαγιές του Περτουλίου, αποτελούν σημεία έναρξης πυρκαγιάς εν μέσω αντιπυρικής περιόδου, με υψηλές θερμοκρασίες, όπως αυτές του καλοκαιριού του 2024, όπου με μια γόπα ή έναν κεραυνό θα λαμπαδιάσει μεγάλη έκταση του δάσους.
- Η ερημοποίηση του χωριού Περτουλίου και των περιχώρων. Η αδυναμία πραγματοποίησης της Θεσμοθετημένης Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, κατά τους θερινούς μήνες Ιουλίου και Αυγούστου, οι οποίοι ανέρχονται περίπου στους 250, θα δημιουργήσουν οικονομικό μαρασμό των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνταν και στηριζόταν σε μεγάλο βαθμό τους καλοκαιρινούς μήνες από την διαβίωση των φοιτητών στην περιοχή τους, αλλά και των οικείων τους που τους επισκεπτόταν.
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
η συνειδητή εγκατάλειψη ενός από τα ομορφότερα και σημαντικότερα δάση της Ελλάδας με βέβαιη την επικείμενη ολοσχερή καταστροφή του και η αδυναμία πρακτικής εξάσκησης των Ελλήνων φοιτητών της Δασολογίας, της επιστήμης δηλαδή που θεραπεύει τις δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες σε καιρό κλιματικής κρίσης, αποτελεί εγκληματική ενέργεια κατά των Ελληνίδων και των Ελλήνων και για αυτό το λόγο ζητούμε την προσωπική και άμεσή σας παρέμβαση ώστε να λυθεί το πρόβλημα με νέα νομοθέτηση μετά από την άμεση έναρξη ενός διαλόγου της Κυβέρνησης με τη Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ. για τη δημιουργία ενός νέου Φορέα Διαχείρισης των Πανεπιστημιακών Δασών του Α.Π.Θ., στον οποίο τις αποφάσεις θα λαμβάνει το ίδιο το Τμήμα, το οποίο θα μπορεί να δρα καίρια και αποτελεσματικά στα ζητήματα που προκύπτουν και είναι το μόνο αρμόδιο να αποφασίζει για τη δασολογική εκπαίδευση και έρευνα που αποτελεί και τον αποκλειστικό σκοπό της παραχώρησης αυτών των εκτάσεων προς το Α.Π.Θ.
Με τιμή,
Για την Διοικούσα Επιτροπή του Περιφερειακού
Παραρτήματος Κεντρικής Μακεδονίας
του ΓΕΩΤ.Ε.Ε.
Ο Πρόεδρος
Δρ. Αθανάσιος Σαρόπουλος